102 yıl önce Kayseri'nin ismi neydi?
Türkiye'nin merkezinde yer alan Kayseri, zengin tarihi dokusu ve arkeolojik buluntularıyla Anadolu'nun en eski yerleşim alanlarından biridir. Peki Kayseri'nin Cumhuriyet'ten önceki isimleri nelerdi? Detaylar Kayseri Anadolu Haber'in bülteninde…
İlk yerleşimin Erken Tunç Çağı'na dayandığı Kayseri'deki Kültepe bölgesi, Hatti medeniyetinin izlerini taşır. Kültepe, Asurlu tüccarların etkisiyle zengin bir ticaret merkezi haline gelmiştir. 1948 yılından beri Kültepe'de yapılan kazılarda, 20.000'in üzerinde çivi yazılı tablet bulunmuştur. Bu tabletler, ticari ilişkileri, antlaşmaları ve tarihi mektupları yansıtan değerli belgelerdir.
M.Ö. 280'de kurulan Kapadokya Krallığı, Mazaka'da başkentini kurmuş ve burası büyük bir metropol haline gelmiştir. M.S. 17'de Roma İmparatorluğu'na geçen bu şehrin ismi Kaisareia olarak değiştirilmiştir. Doğu Roma (Bizans) döneminde de önemini koruyan Kayseri, Arap akınlarına maruz kalmış ve sonunda Malazgirt Zaferi ile Türk egemenliğine girmiştir.
Danişmendliler ve Anadolu Selçukluları'nın ardından, Moğol-İlhanlı valilerinin yönetimine geçen şehir, Osmanlı döneminde de önemli bir konuma sahip olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nun genişlemesiyle birlikte Kayseri, bu büyük imparatorluğun bir parçası haline gelmiştir.
Anadolu, doğu ile batı medeniyetleri arasında tarihsel bir köprü olma vazifesini taşıyor. Bu özelliği, Anadolu Medeniyetleri denilen derin ve zengin bir kültür mozaiğinin doğmasına olanak tanımıştır. Bu mozaik içerisinde Kayseri, tarih boyunca pek çok medeniyetin izlerini taşıyan ve onlara ev sahipliği yapan bir bölge olmuştur.
İlk yerleşim izlerini Kültepe Höyüğü'nde bulunan Kayseri, burada kurulan Kaniş şehriyle M.Ö. 2800'den Helenistik dönemlere kadar önemli bir merkez olmuştur. Kaniş'in yavaş yavaş önemini yitirmesi ile Erciyes'in eteklerindeki Mazaka ön plana çıkmıştır. Bu antik şehir, Tabal Devleti'nden, Frigler'e, Kimmerler'den Asurlular'a kadar birçok medeniyetin kontrolüne girmiştir.
İşte Kayseri’nin hikayeleri ile birlikte eski isimleri, Kayseri’nin bilinen en eski ismi Kanistidir. Asurlular dönemine rastlayan çağlardaki bu isim daha sonra ‘Mazaka’ olarak değişmiş.
Bir dönem Kayseri'nin ismi ‘Eusebeia’ (Evsebela) idi. Bu adla I.Kapadokya Krallığı'nın başkenti olduğu da kaynaklarda ifade ediliyor.
Kayseri Roma İmparatorluğu’nun yönetimine geçince İmparator Tibetius bu kenti îmâr etti. Üvey babası ve selefi Augustus’un onuruna Lâtince ‘imparator şehri’ anlamına gelen ‘Caesarea’ dendi. Zamanla ‘Kaysera’ olarak anıldı. Kayseri'nin bu ismi alış tarihi M.S. 17.yüzyıla rastlıyor. Şehir bu isimle ünlenerek tanınmıştır. Türkler bu şehri fethedince ‘Kayseri’ ismi ile anılmıştır. Araplar ‘Kaysariye’ şeklinde kullanmışlardır. Aynı yıllarda, Anadolu'da aynı isimli başka şehirlerin de bulunmasından dolatı şehri diğerlerinden ayırmak için; 'Erciyes'in kenarındaki Kaisareia, Kapadokya'nın başkenti Kaisareia, Anadolu''nun öncü şehri Kaisareia' gibi isimler verilmiştir.
Şehrin bugünkü adını alışı ise 7. Asırda Arap ordularının şehri ele geçirmelerinden sonraki döneme denk geliyor. ‘Kaisareia’ adının ‘Kayseri’ şeklinde okunuşuyla şehir, o tarihten günümüze bu isimle anılmaktadır.
Fotoğraf Fuat Özaltın’a aittir.
