Çerkes Soykırımı ve Anma programı düzenlendi

Kuzey Kafkasya Halklarının 21 Mayıs 1864'te maruz kaldığı sürgün ve soykırım unutturulmamak için her yıl 21 Mayıs tarihinde gerçekleştirilen anma programları bu yıl da ülke genelinde gerçekleştiriliyor.

Kayseri Birleşik Kafkasya Derneği de Çerkes Soykırmı ve Anma Programı düzenledi. Hem soykırıma uğrayan Çerkes halkı ve hem de Kahramanmaraş depreminde hayatını kaybeden vatandaşlar için de hatim duası gerçekleştirildi.

Programda Nuh Mehmet Baldöktü Lisesi Tarih Öğretmeni Talat Baykal, 21 Mayıs hakkında konuşma yaptı.

Tarih Öğretmeni Talat Baykal, Çerkes Soykırımı ve Sürgünü hakkında şu ifadeleri kullandı:
"21 Mayıs 1864 büyük Çerkes sürgünü ve soykırımı, 300 yıl süren Kafkas - Rus savaşlarının sona ermesi ve Kafkas halklarının sürgüne zorlanmasının başlangıç tarihidir. Bu tarihten sonra Çerkesler dünyanın çeşitli ülkelerine dağılmışlardır. Sürgün süreci içerisinde birçok insan hayatını kaybetmiş, sürüldükleri topraklarda ise hastalık, açlık ve yoksulluk gibi problemlerle karşı karşıya kalmışlardır. Çarın Kafkasya naibi olarak atadığı kardeşi Grandük Mişel, Batı Kafkasya sakinlerine şu fermanı tebliğ etmişti: ”Bir ay zarfında Kafkasya terk edilmediği takdirde, bütün nüfus savaş esiri olarak Rusya'nın muhtelif mıntıkalarına sürülecektir.”
İşte bu yüzden, teslim olmayı ve esareti, en büyük şerefsizlik addeden Çerkesler, anavatanlarını terk etmeye mecbur kalmışlardır. Meşhur Rus şair Lermontof bu hakikati bir şiirinde şöyle dile getirir: ”Bu insanlar yurtlarını ve babalarının mezarlarını neden terk ediyorlar? Düşman kuvvetinin zoru ile mi? Hayır! Düşman kuvvetlerinin beraberinde getirdiği esaret zincirinin korkusuyla!”
Modern tarihin en büyük kitlesel nüfus hareketlerinden biri olan Çerkes sürgünü sırasında adeta deniz gibi kan akıtılmıştır. Gemiye binmek için aç susuz kıyıda yağmur çamur içinde, ölüm iniltileriyle bekleyenler, yanaşan gemilere üşüşüp taşıma kapasitesinin çok üzerinde biniyorlardı. Gemiler de daha fazla para alabilmek için çok yolcu alıyor, bu yüzden fazla yol alamadan batan gemilere sık rastlanıyordu. 1864 Mayıs ayında, Trabzon'daki Rus konsolosunun yazdığına göre 30 bin kişi açlık ve hastalıktan hayatını kaybetti. Gemilerde hastalık alameti gösteren olursa derhal denize atılıyordu.''

Çerekeslerin sürgün edilme sebebi nedir?

Çerkeslerin sürgün edilme sebebine değinen Talat Baykal ''Karadeniz'e inme politikası gereği Rusya'nın Kuzey Kafkasya'yı ele geçirmek istemesi üzerine 1556'dan itibaren Kafkas-Rus Çarlığı Savaşı başladı ve 308 yıl sürdü'' Ruslar, ilk olarak Doğu Çerkesya'da Kabardey, ardından Dağıstan, Çeçenistan ve nihayetinde Batı Çerkesya'da Karadeniz kıyılarına doğru askeri harekâtlara girişti. Kafkas Dağları'nın iç kesimlerine doğru Çerkesleri yok ederek ilerleyen Çarlık Rusyası, teslim olanları ya Çarlık ordusuna katılmaya ya da göç etmeye zorladı. 21 Mayıs 1864'te Kafkas-Rus Savaşı'nın son durağı olan Soçi'de Ruslar törenlerle galibiyet ilan etse de biz Çerkesler için o andan itibaren tarihin en karanlık sayfası açıldı. 21 Mayıs, Çerkeslerin toplu sürgününü temsil eden gün olarak tarihe geçti." ifadelerini kullandı.

SÜRGÜN EDİLEN ÇERKES SAYISI

Talat Baykal ''Sürgün edilen Çerkes sayısı ile ilgili resmi istatistik bilgilerinin tamamına sahip değiliz'' Ancak Rus, İngiliz, Fransız ve Osmanlı kayıtlarında 700 binden 2 milyona kadar değişen rakamlar mevcuttur. Bu olay Çerkeslerin sosyal yapısını, ekonomisini ve politikasını olumsuz yönde etkilemiştir. Anavatanlarına geri dönmeyi düşünen birçok Çerkes, yerleştirildiği yerde uzun süre kendisini adeta misafir gibi hissetmiş, uyum sorunları yaşamış ancak anavatana dönmek de mümkün olmamıştır" şeklinde konuştu.

YASEMİN SERBEZ