EYT'de sona doğru

Bakan'dan umut veren açıklama!

EYT ile ilgili olarak geçtiğimiz günlerde açıklama yapan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, masada tek formül olduğunu, bunun üzerinde çalışmalar yapıldığını ve yılsonuna kadar EYT'nin yetişebileceğini belirtmişti. Bakanı Vedat Bilgin, EYT konusunda yürütülen çalışmalara ilişkin önceki gün de, çözüm aşamasına gelindiğini belirtti.

EYT ile ilgili doğru bilinen yanlışlar…

EYT için ise dernekler 1999 yılındaki şartların aynısını istiyor. Kayseri EYT Dernek Başkanı İsmail Yılmaztürk, Anadolu Haber'e yaptığı açıklamada; Formülsüz bir şekilde 1999'daki yasal haklar ne ise aynı yasal hakların düzenlenerek çıkartılmasını istediklerini kaydetti. EYT ile ilgili tüm merak edilenler, masadaki formüller, doğru bilinen yanlışları Anadolu Haber'de derledik…

Tek formül masada

EYT ile ilgili olarak geçtiğimiz günlerde açıklama yapan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, masada tek formül olduğunu, bunun üzerinde çalışmalar yapıldığını ve yılsonuna kadar EYT'nin yetişebileceğini belirtmişti. Bakanı Vedat Bilgin, EYT konusunda yürütülen çalışmalara ilişkin önceki gün de, "Onunla ilgili bir çözüm aşamasına geldik. O dosyayı tamamladığımız gün bir basın toplantısıyla ya da başka bir şekilde Türk kamuoyuyla paylaşacağız." dedi. Bu açıklama üzerine EYT ile ilgili tüm merak edilenler, masadaki formüller, doğru bilinen yanlışları Anadolu Haber'de derledik…

8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için EYTformülü

Çalışanın 8 Eylül 1999 öncesinde ilk defa uzun vadeli sigorta kollarından çalışmaya başlamış ve prim ödemiş olmaları gerekiyor. Bu tarih öncesinde sigortalı olanlar EYT'li kapsamına giriyor. Ancak bunların hepsinin hemen emekli olmaları mümkün değil. SSK kapsamında erkekler için 25 yılın kadınlar için de 20 yılın geçmesi ve işe girişe göre primin de tamamlanması gerekiyor. Yasa öncesi duruma bakıldığında bile 5000 gün prim ödenmesi şartı var. Getirilen prim şartı dikkate alındığında da işe girişe göre 5000 ile 5975 gün prim gerekiyor. 1998 ve sonrasında işe giren erkekler için de yıl şartı 2023'de dolabiliyor. Yine Bağ-Kur ya da Emekli Sandığı ya da banka sandığı ile işe başlayanlar ya da farklı kurumlarda çalışanlar açısından da farklı prim şartları gerekiyor.

EYT'de 18 yaş öncesi sigorta geçerli

Geçmiş yıllarda 18 yaş öncesi uzun vadeli sigorta kolları kapsamında çalışmış ve prim ödemiş çok sayıda sigortalı için fiili çalışma varsa bu primler emeklilik hesabında kullanılıyor ve başlangıç da sayılıyor. Ancak burada önemli olan yıl şartı. SSK kapsamında uygulanan kadınlar için 20 erkekler için 25 yıl bekleme süresi 18 yaşın dolduğu tarihten itibaren başlıyor.

EYT için gün şartı

EYT'li olmak için 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış olmak yeterli oluyor. Ancak EYT kapsamında emekli olmak için (5000 veya 5000 ile 5975 gün ödemek gerekiyor. Burada 7200 gün (20 yıl) 9.000 gün (25 yıl) ise prim gün sayısını değil SSK7lı EYT'lilerin sigortalı olarak bekleme süresini gösteriyor.

EYT kapsamındaki kısmi emeklilikte yaş şartı

Kısmi emeklilik EYT kapsamındaki sigortalılar için 3600 gün prim şartı ile gerçekleşiyor. Dolayısıyla SSK'lı olup 3600 günü olmayan kısmi emekli olamıyor. Bağ-Kur kapsamında ise kısmi emeklilik 5400 gün yani 15 yıllık prim ile gerçekleşiyor. Prim olmadan emeklilik mümkün değil. Prim olmadan EYT kapsamına girmek de mümkün değil.

EYT'de 3600 günü olan kadın erkek emeklilik yaşı

3600 günü dolduran 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuş vatandaşların kısmi emeklilik hakkı var. Ancak kısmi emeklilik için tek şart 10 yıllık prim değil. 15 yıl bekleme süresi (bu süre geçti) ayrıca kadınlar için 50 erkekler için 55 yaş şartını tamamlamak gerekiyor. Dolayısıyla bir sigortalının kısmi emeklilik için öncelikle 3600 günü tamamlaması sonra da 50 ve 55 yaş şartını doldurması gerekiyor. Bunlar tamamladıktan sonra şartları tamamladığı tarihe göre erkeklerde 60 kadınlarda da 58'i bulan yaş şartı var.

Askerlik borçlanması sigortalıları EYT'li yapar mı?

Askerlik sigortadan önce yapılmışsa borçlanılan gün kadar işe giriş tarihini geri çekiyor ve emeklilik bu tarihten hesaplanıyor. Ancak sigortalının işe girdiği yani sözleşme imzaladığı tarih değişmiyor. 2000 yılının ocak ayında işe giren bir sigortalı eğer askerliğini bu tarihten önce yapmışsa 5-6 aylık bir borçlanma ile işe giriş tarihini geri çekerek 60 yerine 58 yaşında emekli olabilir.

EYT'linin emekli maaşı nasıl hesaplanır

Emekli maaşı hesaplamasında üç ayrı tarih kullanılıyor. 1999 öncesi 1999 ile 2008 arası ve 2008 sonrası. Dolayısıyla burada son 3.5 yıl diye bir kavram yok. İlk alınan ücret ile son alınan ücret hesaplamaya dahil ediliyor. Bütün ücretler emekli maaşında etkili oluyor. Her dönemin farklı güncelleme formülleri ve aylık bağlama oranları bulunuyor.

Staj sigortası EYT için geçerli mi?

Stajını 8 Eylül 1999 öncesinde yapmış olan sigortalılar işe giriş başlangıç sayıldığında otomatik olarak EYT kapsamına girecek. Başlangıç sayılması ne kazandıracak? Staja başlama tarihinin başlangıç sayılması halinde birçok sigortalı için erken emeklilik gündeme gelecek. EYT düşünülmediğinde bile yaş şartı 2-3 sene geri çekilebilecek.

“1999'daki şartların aynısını istiyoruz”

EYT için ise dernekler 1999 yılındaki şartların aynısını istiyor. Kayseri EYT Dernek Başkanı İsmail Yılmaztürk, Anadolu Haber'e yaptığı açıklamada; Formülsüz bir şekilde 1999'daki yasal haklar ne ise aynı yasal hakların düzenlenerek çıkartılmasını istediklerini kaydederek; “Sayın Bakanımız Vedat Bilgin'in açıkladığı gibi çözüm aşamasına gelindiği söyleniyor. Bakanımız 8 ay önce, 10 ay önce bununla ilgili hiçbir şekilde çalışmamız yok demişti ama artık bir çalışmanın olduğunu kabul ediyor. Fakat burada çok büyük bir bilgi kirliliği var. Bunu özellikle belirtmek istiyorum. Bu bilgi kirlilikleri arasında 9000 prim, yaş şartı gibi kriterler var. Ayrıca Bakan Bilgin tek formülümüz var dedi ama tek formülün ne olduğunu da bilmiyoruz açıkçası. Biz formülsüz bir şekilde 1999'daki yasal haklarımız ne ise o şekilde yasanın düzenlenerek çıkartılmasını istiyoruz. Bununla ilgili de bütün çalışmalarımıza devam ediyoruz. Biz her zaman söylediğimiz gibi son EYT'Lİ emekli olana kadar mücadelemizi bırakmayacağız. Aşamalardan bahsetmiştik. Bu da meclise gelecek büyük ihtimalle. Mecliste SSK bütçesinde olmadığı için büyük ihtimalle önümüzdeki yıla sarkıtmaya çalışacaklar. Bir yandan da seçici vaadinde kalacak. O yüzden de yılbaşından itibaren çıkacağına inanıyoruz biz. Ama nasıl çıkacağı önemli bizim için. Bizim istediğimiz şartlarda çıkması düzgün bir şekilde çıkması lazım. Bilgi kirliliğinin önüne geçmek için de EYT'li arkadaşlarımızı stantlarımıza bekliyoruz.” ifadelerinde bulundu.

>>Dilek Bayram-Selma Kan