'Kapalı dükkândan çok bir şey yok'

KAPANMALAR 16 MART'TA BAŞLADI

Türkiye'de pandemi mücadelesine resmi olarak 11 Mart'ta başladı. 16 Mart'ta kahvehaneler, 21 Mart'ta da lokanta ve pastaneler kapatıldı. Küçük esnaf o günden bu yana iş yapamadı ancak sabit giderleri devam ettiği için işyerlerini kapatmak zorunda kalanların sayısı arttı.

HER GÜN ORTALAMA 273 ESNAF İFLAS ETTİ

Araştırmalara göre 2020 yılında her gün ortalama en az 273 esnaf iflas etmiş oldu. 2020 yılında toplamda 80 bin 166 esnaf sicil terkini, 19 bin 422 esnaf ise meslek terkini gerçekleştirdi. Devlet tarafından verilen destekler de esnafın yarasına ilaç olamadı.

KAYSERİ'DE DE DURUM FARKSIZ

KESOB Başkanı Ahmet Övüç'ün açıklamaları da Kayseri'de de durum ülke genelinden farksız olduğunu gösterdi. '62 yaşımdayım böyle bir şey görmedim, kapalı dükkândan çok bir şey yok.' diyen Övüç, Kayseri'nin merkezindeki Millet Caddesi'ne bakıldığında bile durumun vahametinin anlaşılabileceğini dile getirdi.

MİLLET CADDESİ'NDE 9 DÜKKÂN KAPALI

Biz de, Millet Caddesi'ni dolaştık ve Övüç'ün sözlerini doğrular bir tabloyla karşılaştık. Mesafesi 300 metreyi ancak bulan Millet Caddesi'nde 9 dükkân kapalı, bunlardan 4'ü kiralık, diğerlerinde ise tabela bile bulunmuyor. Üstelik de bu sayı yalnızca zemin kattakilere dükkânlara ait.

ODA ÜYESİ SAYISI İLK KEZ AZALDI

Kayseri'de esnafın durumunu değerlendiren Övüç, her yıl üzerine koyarak artırdıkları üye sayılarında, ilk kez bu yıl azalma yaşandığını ifade etti. Bu durumun nedenini, pandemiden dolayı kapanan iş yerlerine bağlayan Övüç, '30 bin üyemiz var. Bunlardan bini işletmelerini tamamen kapatıp üyelikten ayrıldı. Eleğini duvara astı. Daha önceki yıllarda üye sayımız devamlı üzerine koyardı. İlk kez bu yıl böyle bir şey oldu.' dedi.

DİĞER ODALARDA DA DURUM AYNI

Diğer odalarda da durumun farksız olduğuna dikkat çeken Övüç, 'Türkiye'nin diğer illerindeki başkanlarla görüşüyoruz, onlar da aynı şeyleri söylüyor. Sadece bizim odamızda değil, diğer odalarda da durum aynı. Örneğin kahveciler odasına kayıtlı olan işletme sayısı 7 bindi, 3 bine düştü.' diye konuştu.

'İŞ YERİ AÇILIŞI ARTTI'

Normal şartlarda açılan iş yeri sayısının önceki yıla göre daha fazla olduğunu belirten Övüç, bu durumun nedenini ise, oda tarafından iş yeri sahiplerine verilen 50 bin TL'lik krediye bağladı. Övüç, sözlerini şöyle sürdürdü:

'Geçen yıla göre iş yeri açılışımız arttı. Nedeni de 50 bin TL'lik esnaf kredisinin çalışan işletmelere verilmesi. Bunlara evrakını sonra getir, önce parayı al dediler. Öyle olunca bu yıl 6 bin 460 kişi iş yeri kaydını yaptırdı. Bunun bin 460 kişisi normal kayıt yaptırdı, 5 bin kişi esnaf ev sanatkar olup da bize kayıt olmayanlardan geldi. Yani kayıt dışı olup da kaydı olmayanlardan geldi. Ama buna rağmen yine de ilk kez üye sayımızda azalma oldu.'

YIRTIK BÜYÜK YAMA KÜÇÜK

Verilen desteklerin de esnafın yarasına merhem olmadığını vurgulayan Övüç, 'Allah razı olsun destek veriyorlar ama verdikleri destek tam manasıyla yaramızı örtmüyor. Yama küçük yırtık büyük diye bir tabir var ya onun gibi. Önceden kiralara güç, kuvvet yetmiyordu. Örneğin, 27 Mayıs'ta falan Mark ile Dolar ile kiraya veriyorlardı dükkânı. Bunların biraz ağzı kırıldı ama bu tarafta da en ucuz dükkân kirası yıllık 30 bin 40 bin TL. Bunu ödemesi için günlük en az 100 TL kâr yapması lazım. Ama dükkânlar kapalı. Açık olan esnafımız da iş yapamıyor. Verilen kira desteği de bunu karşılamıyor.' ifadelerini kullandı.

Övüç, esnafın ayağa kalkması için uygulanması gereken tedbirleri şu şekilde sıraladı: 'Pandemiden en çok zarar gören esnaf ve sanatkarlarımız ile yanlarında çalışanların ödeyecekleri sosyal güvenlik primleri, pandemi nedeniyle yaşanan gelir ve ciro kayıpları dikkate alınarak, yıl sonuna kadar devlet tarafından karşılanmalı. Kanunen iş yerinin sahibi tarafından ödenmesi gerektiği halde, piyasadaki uygulama nedeniyle esnaf ve sanatkarlarımıza ödenen iş yeri kira stopajı uygulamasına son verilmeli. Pandemi devam ettiği sürece, temel gıda maddeleri ile temizlik ürünlerinden KDV alınmamalı ya da KDV oranları yüzde 1'e indirilmeli. Kamu kurum ve kuruluşları ile belediyelerin ve Tarım Kredi Kooperatiflerinin, esnaf ve sanatkarlara rakip olacak şekilde ticaret yapmalarının; bu kapsamda gıda, ihtiyaç ve tüketim mallarını satışa sunan iş yerlerinin açılması önlenmeli. Vergi ve esnaf sicil kaydı bulunan ve fiilen son üç yıl içinde iş yeri açık olan esnaf ve sanatkarlara doğrudan nakit desteği sağlanmalı. Kısıtlamalar nedeniyle faaliyetleri durdurulan ve paket servisle sınırlandırılan iş yerlerine HES kodu zorunluluğu getirilerek faaliyetlerinin başlamasına olanak sağlanmalı. Esnaf ve sanatkarlarımıza sağlanan doğrudan nakit desteğinin kapsamı genişletilmeli.'

Selma Kara