Sürekli yorgun ve halsiz misiniz? - İşte nedeni…

Soğuk havalar ‘Kış depresyonunu' beraberinde getirdi. İnsanlarda sürekli bir yorgunluk, halsizlik ve bir şey yapmama isteği ‘Kış depresyonu' nedenleri arasında sayılıyor. Psikolog Tuğba İnce kış depresyonu hakkında bilgiler verdi.

Tıbbi adıyla Mevsimsel Duygu durum Bozukluğu (Seasonal Affective Disorder (SAD)), özellikle kış aylarında, günlerin kısalması ve güneş ışığının azalmasıyla ortaya çıkan bir depresyon türü olarak ifade ediliyor. Sadece kış mevsiminde yaşanan bu depresyon, bireylerin ruh halini, enerjisini ve genel yaşam kalitesini olumsuz etkileyebiliyor. Kış depresyonu genellikle sonbahar ile kış arasındaki dönemde başlıyor ve ilkbahar ya da yaz geldiğinde belirtiler hafifliyor veya kayboluyor.

Psikolog Tuğba İnce kış depresyonun semptomlarından şöyle bahsetti: ‘Mevsime özgü özellikler gösteriyor. Kişiler genellikle kendilerini yorgun, huzursuz ve motivasyonsuz hissederler. Aynı zamanda aşırı uyuma eğiliminde olabilirler (hipersomniya), iştah artışı ve özellikle karbonhidratlara yönelik aşerme görülebilir. Ayrıca, kişiler yalnız kalma isteği duyarak sosyal ilişkilerden uzaklaşabilirler. Düşüncelerinde yavaşlama, konsantrasyon zorlukları, depresif ruh hali, umutsuzluk ve geleceğe dair karamsarlık gibi duygusal sıkıntılar da yaşanabilir. Kış depresyonunun şiddeti kişiden kişiye değişebilir, ancak bu belirtiler günlük yaşamı etkileyebilecek kadar belirgin hale gelebilir.'

Kış depresyonunun belirtileri şöyle;

Düşük ruh hali: Uzun süreli hüzün, karamsarlık ve umutsuzluk hissi.

İştah değişiklikleri: Özellikle karbonhidratlara yönelik aşerme, aşırı yemek yeme ve buna bağlı olarak kilo artışı.

Yorgunluk ve enerji kaybı: Günlük aktiviteler yapmakta zorlanma, sürekli yorgunluk ve halsizlik.

Uyku bozuklukları: Aşırı uyuma isteği (hipersomniya) veya uyku düzeninde düzensizlikler.

Sosyal izolasyon: Başkalarından uzaklaşma, yalnız kalma isteği.

Düşünsel ve motor yavaşlama: Fiziksel ve zihinsel olarak yavaşlama, konsantrasyon zorlukları.

Nasıl ortaya çıkıyor?

Psikolog Tuğba İnce açıklamalarının devamında kış depresyonun nasıl ortaya çıktığını ifade etti. Kış depresyonunun kesin nedeninin hala tam olarak anlaşılamadığını ifade eden İnce, ‘Bu durumu tetikleyen birkaç faktör üzerinde durulmalıdır. Mevsimsel duygu durum bozukluğunun ortaya çıkmasında biyolojik, çevresel ve genetik faktörlerin bir arada etkili olabileceği düşünülmektedir. Bu etkiler şöyledir:

Biyolojik Saatin (Sirkadiyen Ritim) Bozulması: Kış aylarında günlerin kısalması, biyolojik saati etkiler. Bu, vücudun melatonin ve serotonin gibi kimyasal maddeleri düzenleyen sisteminde dengesizliklere yol açar.

Serotonin ve Melatonin Düzeylerinde Değişiklikler: Güneş ışığının azalması, beyin kimyasallarını etkileyebilir. Serotonin, ruh halini düzenleyen bir nörotransmitterdir ve eksikliği depresyon semptomlarına neden olabilir. Ayrıca, melatonin üretimi arttığında aşırı uyuma (hipersomniya) eğilimi artabilir.

Genetik Yatkınlık: Mevsimsel duygudurum bozukluğu, ailede depresyon öyküsü bulunan kişilerde daha sık görülmektedir. Genetik faktörler, bu bozukluğun gelişmesinde rol oynayabilir.

Çevresel Faktörler: Kış aylarında güneş ışığının azalması ve hava koşullarının soğuması, bazı kişilerde depresyon belirtilerini tetikleyebilir.

Peki neler yapılabilir?

İnce, mevsimsel duygu durum bozukluğunun, doğru tedavi yöntemleriyle yönetilebileceğini ifade etti. Tedavinin, kişisel semptomların şiddetine bağlı olarak değişebileceğini ifade eden İnce, tedavi şekillerini şöyle ifade etti:

Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi terapi yöntemleri, depresyonun nedenlerini anlamaya yardımcı olabilir. Terapi, kişilerin olumsuz düşüncelerini değiştirmelerine ve daha sağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirmelerine yardımcı olur.

Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz yapmak, serotonin ve endorfin salgılayarak ruh halini iyileştirir ve enerji seviyesini artırır. Kış depresyonu yaşayan kişilerin dışarıda yürüyüş yapmak, egzersiz yapmak veya aktif kalmaya çalışmak, depresyonla mücadelede çok etkilidir.

Sağlıklı Uyku Düzeni: Uyku düzenine dikkat etmek, kış depresyonu ile başa çıkmada önemli bir adımdır. Düzenli ve kaliteli uyku almak, vücutta melatonin üretiminin dengelemesine yardımcı olur ve ruh halini iyileştirir.

Sosyal Destek ve İletişim: Sosyal izolasyondan kaçınmak ve sevdiklerinizle vakit geçirmek, ruh halinin iyileşmesine yardımcı olabilir. Kış aylarında yalnızlık hissi artabileceğinden, bu dönemlerde arkadaşlar ve aile ile zaman geçirmek önemlidir.

Sağlıklı Beslenme: Dengeli beslenmek, vücudun ihtiyaç duyduğu tüm besinleri almasını sağlar ve enerji seviyesinin yüksek kalmasına yardımcı olur. Özellikle omega-3 yağ asitleri, D vitamini ve folik asit gibi besinler ruh hali üzerinde olumlu etkiler yapabilir.

İlaç Tedavisi: Antidepresanlar, serotonin gibi kimyasal maddelerin seviyelerini düzenleyerek ruh halini iyileştirebilir. Özellikle belirtiler şiddetliyse, bir uzmandan reçete edilen ilaçlar semptomların yönetilmesine yardımcı olabilir.

İnce son olarak sözlerine şöyle devam etti; ‘Kış depresyonu, mevsimsel bir bozukluk olsa da, tedavi edilebilir ve yönetilebilir bir durumdur. Eğer kış depresyonu belirtileri şiddetliyse ve kişisel yaşamınızı etkiliyorsa, profesyonel bir yardım almak çok önemlidir. Zamanında müdahale ile, kış depresyonu belirtileri kontrol altına alınabilir ve kişi daha sağlıklı bir ruh haline kavuşabilir.'