'Vakalardaki azalışın durmasında süper bulaştırıcılar rol oynuyor'

Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, mayıs ayında yapılan tahminlerde salgının yaz aylarında biteceği öngörülerinin olduğunu hatırlattı. Ceyhan, 'Bazı yanlış öngörüler vardı. Bunlardan bir tanesi belirtisiz vakaların bulaşı ne oranda devam ettireceği tahmin edilemedi. Ben hep '10 katı' diyordum, böyle belirtisi olmayan vaka var. Bu fazla bulunuyordu, önemsenmiyordu. Ama gördük ki siz vakaları izole edip onların temaslılarını da bulup izole ettiğinizde de bu belirtisiz kişiler bulaştırmaya devam ettiriyor. Belli bir sayının altına inmenizi önlüyor' diye konuştu.

'HER ÜLKE BİR YERLERDE TAKILDI'

Prof. Dr. Ceyhan, ikinci yanlış öngörünün ise sıcak havanın bulaşı bitireceği yönünde olduğunu belirterek, 'Bundan hem vatandaşlar hem de hükümetler etkilendi. Yazın normalleşeceğini düşündüler. Öngörülemeyen bir şey vardı; pandeminin mevsimi olmaz. Çünkü bir insandan çıkıp saniyeler içinde başka bir insana bulaşıyor virüs. Bu da yazın başlarında hemen hemen dünyadaki bütün ülkelerin normalleşme çabalarına yansıdı. Bir taraftan da ekonomik güçlükler ülkeleri, tedbirleri hızla kaldırmaya yönlendirdi. Gördük ki her ülke bir yerlerde takıldı. Kimi 300-400'lerde takıldı, kimi bizim gibi 1000'ler civarında takıldı. Şimdi ondan aşağı indiremiyoruz' dedi.

'SÜPER BULAŞTIRICILAR BU DÖNEMDE ÇOK ÖNEMLİ'

Prof. Dr. Ceyhan, süper bulaştırıcıların bu dönemde çok önemli olduğunu dile getirerek, 'Siz vakaları azaltıyorsunuz, bir noktada duruyor. Orada işte süper bulaştırıcılar büyük rol oynuyor. Tabi süper bulaştırıcının kim olduğunu bilemiyoruz; ama bunların olabileceği ve riski artırabileceği meslekler var. Sağlık personeli, gişe ve danışman memurları, kasiyerler, kuaför, berberler, uçaklardaki kabin memurları, şoförler gibi. Bunları tarayarak, bu kişileri mümkün olduğu kadar yakalamaya çalışılmalı. Yüzde 50 yakalarsanız yüzde 50 etki eder. Çok az bir kısmı süper bulaştırıcı. Bazı özellikleri var; bir seferde ağızlarından, burunlarından çok fazla virüs çıkarıyorlar. Öksürükte, hapşırıkta o damlacıkları çok daha uzun mesafeye gönderebiliyorlar. Virüsü çok daha uzun süre yayabiliyorlar. Normal bir kişi 2 hafta yayıyorsa bunlar daha uzun süre yayıyorlar. Bunlar belli meslekler içinde olduğu zaman risk oluşturduğunu bildiğimiz için o meslekleri tarayarak pozitif olanları izole edebiliriz' diye konuştu.

'EKSTRA BİR ŞEYLER YAPMAK LAZIM'

Prof. Dr. Ceyhan, vakaları düşürmek için bazı önlemlerin alınması gerektiğine dikkat çekerek, şunları kaydetti:

'Anlaşılan o ki ekstra bir şeyler yapmak lazım. Sokak yasakları ya da iş yerlerinin kapatılması gibi önlemlerle olmaz. Yeniden ekonomiyi durduramazsınız, sosyal hayatı ortadan kaldıramazsınız. Bunlar devam ederken yapılabilecek bazı şeyler var. Bunların başında toplanmalara sayı kısıtlaması getirilmesi geliyor. Örneğin akraba, arkadaş toplantılarına 10 kişi sınırlaması olabilir. Taziye evlerine denir ki 'bir anda en fazla 15 kişi olacak, onlar çıkınca belli yerler dezenfekte edilecek, sonra 15 kişi alınacak' gibi. Ya da 'askere uğurlama töreninde en fazla 20 kişi olabilir' diye. Çünkü biz bunların acısını çok çekiyoruz. Bir taziye evinden 200 vaka çıkıyor, bir askere uğurlama töreninde 50-60 vaka çıkıyor, bir nişan yemeğinden 100 vaka çıkıyor.'

'ANADOLU'YA GİDECEKLERE TEST YAPILABİLİR'

Prof. Dr. Ceyhan, Anadolu'da özellikle vaka artışına neden olan en önemli faktörlerden birinin de koronavirüsün yoğun görüldüğü illerden daha düşük bölgelere gidenler olduğunu belirtti. Ceyhan, 'Bu illerden o illere giden kişilere gitmeden önceki hafta içinde bir test yapılabilir ve negatifse gitmelerine izin verilebilir. Bir de 65 yaş ve üzerini mümkün olduğu kadar korumak lazım; ama onları kısıtlayarak değil. Güvenli alanlar tespit edilmeli. Bunu bazen yanlış anlıyorlar, 'oraya gidebilir, buraya gidemez' değil. Bakın 'bu semtte şu parklar, şu sahil alanları sizin için güvenli' dersiniz. Bu insanlar tedbirlere uyuyorlar; uymayan, onlara yaklaşan gençler' dedi.