Bir Çocuğun Oyuncağından Küresel Markaya.. İşte Detaylar!
Tarihî ve doğal güzellikleriyle Kapadokya'nın giriş kapısı olan Yeşilhisar İlçesi Soğanlı Mahallesi'nde kadınlar tarafından üretilen hemen hemen her evin vitrininde bir tane bulunan Soğanlı Bebekleri'nin 64 yıllık hikâyesini sizler için derledik. Detaylar Kayseri Anadolu Haber'in bülteninde..
Kayseri’nin ilçelerinden Yeşilhisar’a 15 kilometre mesafede yer alan Soğanlı Mahallesi, son zamanlarda peri bacaları, kayadan oyma kiliseler ve balon turizmi ile yerli, yabancı turistlerin ilgisini çekiyor.
Soğanlı, bunların yanı sıra köyde 60-65 yaşlarındaki yöresel kıyafetler giyen kadınların hazırladığı bez bebekler ile de ün saldı.
Günümüzde marka hâline gelmiş, her evin vitrininde bir tane de olsa bulunan, insanların el emeği göz nuruyla ortaya çıkardığı tescilli 60 yıllık geçmişi olan Soğanlı Bebekleri’ni sizler için derledik.
Folklorik özellikler taşıyan yöresel kıyafetleriyle dikkat çeken ve sadece bu bölgeye has bez bebeklerin hikâyesi yıllar önce buraya gelen yabancı turistlerin bu bebeğe olan ilgisiyle başladı.
Köyün bu eşsiz turizm değerinin yanında marka hâline gelmiş Soğanlı Bez Bebekleri’nin ilk ortaya çıkışı 1960’lı yıllarda köyü gezmeye gelen turistlerin bir çocuğun elinde gördükleri bebeği beğenip satın almasıyla başlıyor.
Köydeki insanların o dönem anlattığı rivayete göre, çocuğuna öğretmenin verdiği el işi ödevinde yardım eden annenin bir ağaç dalından aldığı çubuğun etrafını kumaşla sararak bir bez bebek yapmasıyla başlıyor.
Okuldan dönerken yoldan geçen turistler bu bez bebeği fark edip, çok beğenerek çocuktan alıp, çocuğa bunun karşılığında biraz para veriyorlar. Eve dönünce çocuk durumu annesine anlatınca, annesi bir el işi ödevi olarak yapılan bebeğin turistlerin hoşuna gittiğini ve satın alındığını görünce yeniden bez bebekler yapıp, turistlere satmaya başlıyor. İlk başlarda üç dört kişiyle sınırlı olan bu iş, yöreye gelen turistler tarafından talep edilmeye başlayınca bütün köye yayılarak zamanla köylüler için bir gelir kaynağına dönüşüyor.
Bebek çeşitlerini çoğaltan kadınlar, oyuncak bebeklere şalvarlı bebek, fistanlı bebek, önlüklü bebek, fesli bebek, kirmenli bebek, testili bebek gibi isimler veriyor.
Türk Patent Enstitüsüne yapılan başvuru ile Soğanlı Bez Bebeği adıyla bu bez bebekleri tescillendi.
Ürün tamamen yerel özelliklere sahip çeşitli motif ve pullarla süslenirken, el işi üretim tekniğiyle hazırlanıyor. Soğanlı bebeği, ağaç ve çember iskelet üzerine havlu parçaları ile desteklenerek, pazen, basma, patiska ve tülbent ile siyah yün ip veya orlondan örülmüş saçla, baş kısmı aynı kumaşlardan kutnu, kadife ve tülden dikilmiş, şalvar, elbise, işlik, önlük, entari ve gelinlik giydirilerek ve elinde mini su testisi, tahta kirmen, mini bebek, tahta yaba veya kolunda kolçak ile süsleniyor.
Yaklaşık 64 yıllık bir geçmişi olan Soğanlı Bebekleri dekoratif olmasının da ötesinde, giyim kuşamıyla bölge insanını yansıtıyor.
Ayrıca Yeşilhisar ilçesi Soğanlı Vadisi’nde yöresel bez bebek satışı yapan ve kendilerini geliştiren kadınlar 5-6 farklı dil biliyor.
