ÇALIŞMA HAYATI DEĞİŞİYOR

Önümüzdeki hafta içerisinde Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmesini beklediğimiz torba kanunda çalışma hayatının pek çok kesimi için önemli düzenlemeler içeriyor. Milliyet gazetesi yazarı Cem Kılıç'ta bugünkü köşesinde torba kanunun ayrıntılarını kaleme aldı.

İşte Cam Kılıç'ın o yazısı;

1- İşsizler maaşına daha çabuk mu kavuşacak?

Torba kanunda çalışma hayatının neredeyse bütün taraflarına yönelik hükümler var. İşsizler için getirilen hüküm işsizlik maaşının ödenme tarihini öne çekiyor. Şu an için işsiz kalan bir kişi İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ödenek almaya hak kazanmış ise ilk ödeme işsizin maaş almaya hak kazandığı tarihi izleyen ayın sonuna kadar yapılmak durumunda. Yani, 1 Şubat’ta işsiz kalan bir kişi 31 Mart’a kadar işsizlik ödeneği almayı bekleyebiliyor. Değişiklik sonrası bu süre kısalacak. İşsizlik ödeneğine başvuran kişiye verdiğimiz örnekte en geç 5 Mart’ta ödeme yapılacak.

2- Ahilik Sandığı uygulaması esnafa ne getirecek?

Torba kanunla birlikte Esnaf Ahilik Sandığı kurulacak. Böylece, işçiler için uygulanmakta olan İşsizlik Sigortası Fonu Bağ-Kur’lular için de hayata geçecek. Bu sayede, kendi işini yapan esnaf da, işyerlerini kapattıklarında gerekli şartları yerine getirerek işsizlik maaşı alabilecek. Bağ-Kur’lulara 5 puanlık indirimin uygulanması ile prim miktarında bir indirim sağlanmıştı. Esnaf Ahilik Sandığı’nın kurulması ile birlikte prim indirimi sonrası esnafa bir miktar ek yük getirilmiş olacak ama buna karşılık güvence de sağlanacak.

3- Ahilik Sandığı’nda esnaf ne kadar prim ödeyecek?

Esnaf Ahilik Sandığı’na, kapsamdaki Bağ-Kur’lular yüzde 2 oranında prim ödeyecek. Esnaf Ahilik Sandığı’na prim ödenmesi zorunlu olacak. Ödenecek prim miktarı 35.55 TL olarak belirlendi. Sandığa 3 yıl boyunca son 120 günü kesintisiz olmak üzere en az 720 gün prim ödeyen esnafa sandıktan ödenek verilecek. 720 gün prim ödeyen esnaf 6 ay ödenek alabilecek. Son 3 yılın içerisinde en az 900 gün prim ödeyen esnafa 8 ay, son 3 yılın tamamında yani 1.080 gün prim ödeyen esnafa ise 10 ay ödenek verilecek.

4- Gelir testi uygulaması yürürlükten kalkıyor mu?

Torba kanunla gelir testi kalkmıyor ancak çok önemli değişikliklere gidiliyor. Torba kanun sonrası prim miktarı herkes için sabitlenecek ve 53 TL olacak. Dolayısıyla, gelir testine gerek kalmaksızın herkes için prim miktarı eşitlenecek. Eğer kişiler yaşadıkları hane içerisinde kişi başına düşen gelir asgari ücretin üçte birinden azsa bu durumda gelir testi yaptıracaklar ve bu kişilerin primlerini devlet ödeyecek. Ancak gelir testi yapılmazsa prim herkes için 53 TL’de eşitlenecek.

5- Gelir testi uygulaması hangi kurumda yapılıyor?

Gelir testi yaptırmak isteyen kişiler yaşadıkları il veya ilçede bulunan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na (SYDV) başvuracaklar. SYDV’ler illerde valiliklerde, ilçelerde kaymakamlıkların içerisinde bulunuyor.

6- Teste girmeyenlerin prim borçlarına af gelecek mi?

Torba kanun hayata geçtikten sonra gelir testi yaptırması gerektiği halde gelir testine hiç girmeyenler için yeni bir şans doğacak. Bu kişiler 1 yıl içerisinde gelir testi yaptırırlarsa borçlarını sildirme veya güncelleme hakkına kavuşacak. Bu kişilerden yaşadığı hane içerisindeki kişi başına düşen gelir asgari ücretin üçte birinden az olanların prim borçları silinecek. Prim borcu olması gerekenden daha fazla tescil ettirilenlerin de borçları güncellenecek ve bu borçlara uygulanan gecikme zammı ve cezaları da silinecek. Gelir testi sonrası prim miktarı 53 TL’nin üzerinde çıkanların borçları da 53 TL üzerinden güncellenecek. Ancak daha önce 53 TL’nin üzerinde prim ödemiş kişilerin iade talep etmesi söz konusu olmayacak. Diğer yandan, torba kanun hayata geçtikten sonra 1 yıl süreyle genel sağlık sigortası prim borcu bulunanların sağlık hizmeti alabilmesi de sağlanacak.

7- Tarım kredisi borçlarına yapılandırma gelecek mi?

31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla takip hesaplarında izlenen tarımsal kredi alacakları, torba kanunun yürürlüğe girdiği tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar banka/kooperatife başvuruda bulunulması kaydıyla yeniden yapılandırılacak. Borçlara uygulanan faiz yüzde 11’i aşamayacak. Bu oranın yüzde 6’sı Hazine, yüzde 5’i çiftçi tarafından karşılanacak. Yapılandırmaya esas tutarın peşin olarak ödenmesi veya taksitlendirilmesi halinde ilk taksit, 2017 yılının ekim ayı sonuna kadar, izleyen taksitler ise 2018 yılının ekim ayından başlamak üzere her yıl tekabül ettiği ayda toplam beş taksitte ödenecek.

8- Vergisini düzenli ödeyene hangi oranda indirim var?

Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile kurumlar vergisi mükelleflerinden belirlenen şartları taşıyanların yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin yüzde 5’i, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilecek.

9- Teşvikten yararlanmama cezası hafifletilecek mi?

Mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırılanların sigortalı olarak bildirilmediği veya bildirilen kişilerin fiilen çalışmadığının tespit edilmesi halinde, ilk tespitte 1 ay, ilk tespit tarihinden itibaren 3 yıl içinde tekrar eden her tespit için de bir yıl süreyle işletme, sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanamayacak.

10- Torba kanunda getirilen yenilikler nelerdir?

Torba kanunla çalışma hayatında önemli düzenlemeler yürürlüğe giriyor. En önemli düzenleme, kapsamdaki Bağ-Kur’luların da işsizlik sigortasına benzer şekilde Esnaf Ahilik Sandığı’ndan ödenek alabilecek olmaları. Bunun dışında, genel sağlık sigortası prim borcunun tekleştirilmesi ve hiç gelir testine girmeyenlere yeni bir hak tanınması çok önemli. Torba kanunla tarım kredisi borçlarına getirilen yeniden yapılandırma hakkı da çiftçinin yüzünü güldürecektir.

Cem Kılıç - Milliyet gazetesi