Dün akşam gökyüzünde görülen parlak ışık bakın neymiş?
Elazığ, Batman ve Bingöl'deki akademisyenler, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da bazı şehirlerde gökyüzünde dün akşam görülen parlak ışığın 'meteor'dan kaynaklandığını ifade etti.
Fırat Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fahrettin Yakuphanoğlu, AA muhabirine, güneş sisteminde belirli bir yörüngede dolanan irili ufaklı asteroit adı verilen milyonlarca kaya ve metal parçalarının olduğunu belirtti.
Asteroit gibi çeşitli gök cisimlerinden kopan irili ufaklı kaya parçalarının çekim kuvvetlerinin etkisiyle zaman zaman dünyanın yörüngesiyle kesişerek büyük bir hızla atmosfere girebildiğini anlatan Yakuphanoğlu, dün akşam meydana gelen gökyüzü olayının bunun bir sonucu olduğunu söyledi.
Dünya atmosferine giren gök cisimlerine meteor adı verildiğini, bunların yer yüzüne düşen küçük parçalarına ise gök taşı denildiğini belirten Yakuphanoğlu, şöyle devam etti:
"Meteorlar, saniyede 12 ile 72 kilometre gibi çok yüksek bir hızda atmosfere girdiklerinde çok sayıda hava molekülü ile karşılaşır, bunun sonucunda meydana gelen sürtünme, basınç ve diğer kimyasal etkileşimlerden dolayı gök taşı ısınarak yanmaya başlar ve sonrasında ısı ve ışık yayar. Oluşan meteor, yapısında bulunan sodyum, bakır, demir ve magnezyum gibi elementlerin yoğunluğuna göre farklı renklerde ışıma yapar. Dün birçok ilde gözlemlenen meteorun mavimsi rengine baktığımızda, bunun yapısında daha çok bakır, bakır izotopları ve bileşenlerinin olduğunu söyleyebiliriz."
Yakuphanoğlu, güvenlik kamerası görüntülerinde meteorun atmosferde belirdikten birkaç saniye içerisinde ışık yayarak bir anda gökyüzünde sönümlendiğini ifade ederek, şöyle devam etti:
"Öngörümüz bundan sonraki yıllarda bu tür gökyüzü olaylarının daha çok görülebileceği yönündedir ancak bunların şu an için dünya için bir tehlike oluşturabildiğini söylememiz doğru değildir. Bir meteorun dünyaya zarar verebilmesi için devasa bir büyüklükte olması gerekir ki bu büyüklükte bir meteorun çok yüksek hızda hareketi gerekir, bu da imkansız gibi. Dünya atmosferine giren meteorlar küçük çapta olup bunlar atmosfere girdikleri anda sürtünmeden kaynaklı ısınarak yanmaya başlar. Bunların büyük bir kısmı atmosferde eriyip buharlaşıyor ve dünyaya taş olarak düşmüyor ama bazıları da taş olarak düşüyor."
Gökyüzünde 2-3 saniyelik bir aydınlanmaya sebep oldu
Batman Üniversitesi Beşiri Organize Sanayi Bölgesi Meslek Yüksekokulu Elektrik ve Enerji̇ Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali İhsan Keskin de dün akşam parlak ışık şeklinde görülen olayın meteor düşmesi olduğunu söyledi.
Meteorun atmosferde yanması sonucunda enerji ve ısıya dönüşmesiyle parlaklığın ışık olarak görüldüğünü anlatan Keskin, "Diğer meteorlardan farklı olarak, meteorun bizim bakış açımıza göre paralel bir şekilde bize doğru gelmesinden dolayı bu parlaklığı daha fazla gördük. Diğer meteorlar belli bir açıdan atmosfere düştüğü için bir ışık hüzmesi, bir yıldızın kayması olarak seyredebiliyoruz." dedi.
Meteorların genel olarak küçük olduğunu ifade eden Keskin, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bazıları ceviz büyüklüğünde, bazıları da 7 santimetreyi geçecek kadar oluyor. Çoğu genellikle yeryüzünden 70-80 kilometre yukarıda parçalanıyor. O parçalanmadan kurtulup dünyaya düşenler de oluyor ama genel olarak okyanuslara, yerleşim yeri olmayan yerlere düşüyor. Bazen yerleşim yerlerine düşerse tahribatlara neden olabiliyor. Bu, meteorun büyüklüğüne göre değişebilir. Birçok ilden büyük bir ışık yansıması olarak görülen meteor, dünyanın farklı noktalarında yıldız kayması şeklinde görüldü. Bizim bölgemizde ise bu durum gökyüzünde 2-3 saniyelik bir aydınlanmaya sebep oldu."
Keskin, hemen gün irili ufaklı binlerce meteorun atmosfere giriş yaptığını sözlerine ekledi.
Araştırmacılar tarafından çalışmalara başlanıldı
Bingöl Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. İbrahim Yasin Erdoğan ise "Meteorun tam olarak nerede atmosfere girdiği, yeryüzüne herhangi bir meteorit (gök taşı parçası) düşüp düşmediği ile ilgili tespit çalışmalarına başlanmıştır. NASA, Bingöl Üniversitesi, Ege Üniversitesi ve çeşitli üniversitelerdeki araştırmacılar tarafından çalışmalara başlanıldı. Yapılacak çalışmalarla meteorun büyüklüğü, tam olarak düştüğü güzergah, kökeni, yapısı, içeriği gibi bilgiler tespit edilecektir. Meteor ile ilgili daha net bilgiler ilerleyen günlerde ortaya çıkarılacaktır." diye konuştu.
Diyarbakır, Elazığ, Bingöl, Erzurum ve Tunceli'nin aralarında bulunduğu bazı şehirlerde dün akşam saatlerinde gökyüzünde kayan parlak ışık görülmüştü.
Kimi vatandaşlarca cep telefonu kamerasıyla kaydedilen ayrıca araç kamerasına da yansıyan ışıkla ilgili videolar, sosyal medyada paylaşılmıştı. Sosyal medyada görüntülerdeki parlak ışığın gök taşı olabileceği yorumları yapılmıştı.
