Ebeveynlik fırtınalı havalarda yol almaya benzer
Eğitim Gurmesi'nin bu hafta konuğu, Psikiyatrist Uzman Doktor Tuğba Kara oldu.
Anne ve baba olmanın sorumlulukları ve yaşanılan durumlar hakkında bilgiler veren Psikiyatrist Uzman Doktor Tuğba Kara, “Günümüzde çocuk yetiştirmek, özellikle zorluklar söz konusu olduğunda oldukça yıpratıcı ve stresli bir hal alabilir” dedi.
İşte Psikiyatrist Uzman Doktor Tuğba Kara ile yapılan söyleşiden notlar:
“Günümüzde çocuk yetiştirmek, özellikle zorluklar söz konusu olduğunda oldukça yıpratıcı ve stresli bir hal alabilir. Çocuğunuz dik başlı davrandığında, riskli davranışlar sergilediğinde, ağlama krizine girdiğinde veya sorumluluklarını yerine getirmediğinde çocuğunuzu yatıştırmak, devam eden olumsuz durumu durdurmak veya onu korumak adına bizim ‘ Tepkisel Ebeveynlik ‘ dediğimiz bir durumda olabilirsiniz. Dayanma sınırınıza ulaştığınızda sınırlı bir bakış açısında kalır, tek hedefiniz çocuğunuzun problemli davranışını durdurmak olabilir ve bunun için ceza veya ödül verme, çocuğunuzla iletişiminizi kesme, küsme, bağırma, onunla kavga etme veya onu karşınıza alıp nasihat verme gibi stratejiler uyguluyor olabilirsiniz. Bu tip stratejiler kısa vadede işe yarasa da büyük resme bakıldığında uzun vadede çocuğunuzla ilişkinizin daha olumsuza doğru gitme ve çocuğunuzun davranış problemlerinin artma riski daha olasıdır. Günlük koşuşturmamız içinde çoğu zaman, çocuğumuzla olan ilişkimizde neyin önemli olduğunu unuturuz. Ebeveyn olarak bizler, çocuk sahibi olmanın bizi daha mutlu yapacağı mitine inansak da, yapılan çalışmalar ebeveynlerin kaygı, korku, öfke ve belirsizlik gibi olumsuz duyguları daha fazla deneyimlediklerini ortaya koymuştur. Ebeveynlik uçsuz bucaksız okyanusta gemi kullanmaya benzer. Bu yolculukta her birimiz birer gemi kaptanı gibiyizdir. Fırtına çıktığında, çocuğumuzla ilgili kaygı, korku, üzüntü, belirsizlik ve öfke dalgaları yükseldiğinde bazen önümüzü göremez ve yolumuzu kaybederiz. Dalgalar yükseldiğinde, zihnimiz hem çocuğumuzu hem kendimizi eleştirmeye başlar ve ‘ Neden anne/baba oldum?’ ‘ Yeterince iyi anne/baba değilim’ ‘ Herkes ne kadar iyi çocuklar yetiştiriyor’ ‘ Verdiğim emeklerin karşılığı bu mu?’ gibi cümleler fısıldayabilir. Yönümüzü kaybettiğimizde tekrar rotamızı bulmada bize yardımcı olacak pusulalarımız‘Değerlerimizdir’. Değerler tercih edilmiş yönler ya da var olma biçimleridir. Ebeveyn olarak çocuğunuzla ilişkinizde sizin için kıymetli olan nedir? Sizin için ebeveyn olmanın anlamı nedir? Çocuğunuz tarafından nasıl hatırlanmak istersiniz? Bir ebeveyn olarak sizin için gerçekten neyin önemli olduğunu düşünmenize yardımcı olacak bir alıştırma;
Dünyadaki son günleriniz
Aşağıdaki talimatları yavaşça okuyun ve sonunda ne bulduğunuzu görün. Bu noktaya kadar hayatınızı en iyi şekilde yaşadığınızı hayal edin. Bazı şeyler istediğiniz gibi gitti, bazı şeyler zordu ama işte bugün buradasınız. Duygu düzenleme zorluğu olan çocuğunuzla devam eden zorluklarla yüzleşmek zorunda kaldınız ve kesinlikle bu mücadeleyi yönetmek için elinizden gelenin en iyisini yaptınız. Onunla konuşmayı, başkalarıyla konuşmayı, ilaç tedavisini, terapiyi denediniz ama sonuç aynı kaldı. Çocuğunuzla olan şeyler şu anda nasılsa öyle. Bunun için bir plan yapmadınız; sadece oldu. Ancak şu anda işler sizin için yeni bir yön alıyor ve öleceğiniz konusunda bilgilendiriliyorsunuz. Son cümleyi tekrar okuyun ve söylediklerinizi onaylayın: Önümüzdeki yirmi dört saat içinde öleceksiniz. Aniden hızlı nefes almaya başlarsınız ve hayatta kalmak ve son ayrılışınız için hazırlanmak için yalnızca kısa bir süreniz olduğunu fark edersiniz. Ayrıca kendinize şu soruyu sormaya davetlisiniz: Şu anda çocuğumla işlerin nasıl olduğu göz önüne alındığında, ne tür bir ebeveyn olmak istiyorum? Dünyadaki son gününüzü yaşıyorsunuz. Zamanınız tükeniyor. Geri dönüş yok. Bu kadar. Lütfen bunun üzerinde düşünün ve cevap vermek için acele etmek yerine nefes alın ve cevabınız için tekrar içinize bakın.
Bu alıştırmanın sonunda ne bulduğunuzu yazın ve ebeveynlik değerlerinizi tanımlayıp tanımlayamayacağınıza bakın. Değerler genellikle fiillerle belirtilir, çünkü olmak istediğiniz ebeveyn olmanız için süreklilik gösterirler: örneğin, sevmek, fedakâr olmak veya sorumluluk öğretmek birer ebeveynlik değeridir.
Eğer birkaç cümle ile de olsa ebeveynlik değerlerinizi tespit edebildiyseniz, istediğiniz ebeveyn olma yolunda ilk adımı atmışsınız demektir.”