Kayseri'de hesaplar yine şaşmadı!
Kayseri'de yıllardan beri kullanılan ve büyüklerimize göre hesabı şaşmayan 'Halk Takvimi' yine gündeme geldi. Tarihler ve yaşanan hava olayları dikkat çekti. Hangi tarihte hangi hava olayları oluyor? Halk takvimi nasıl ortaya çıktığının detayları Kayseri Anadolu Haber'in Kayseri haberinde…
Kayseri’de eskiden beri kullanılan ‘Halk takvimine’ göre hesaplar yine şaşmadı. Nisan ayında Kayseri’ye kar yağmasıyla birlikte, akıllara halk takviminde baharın ne zaman geleceği sorusu geldi.
Halk takvimi nedir?
Özellikle bağ ve bahçeyle uğraşanların gözlemleyerek oluşturduğu bir takvimdir. Bu günlerin çoğu, genel takvimin günlerine birebir uymaz. Sadece Kayseri ikliminin özellikleri dikkate alınarak hazırlanmıştır.
Takvim ikiye ayrılıyor
Halk takvimine göre bir yıl iki bölümden oluşur. İlk bölüm 'Kasım Günleri' olarak adlandırılır. 8 Kasım’da başlar, 5 Mayıs’ta sona erer. İkinci bölüm ise ‘Hızır Günleri’dir ve 6 Mayıs’ta başlar, 7 Kasım’da sona erer.
Mart ve Nisan ayı korkulu rüya!
Cemreler, Kasım Günleri’nin 105. gününde havaya, 112. gününde suya ve 119. gününde toprağa düşer. Bu tarihler, günümüz takvimine göre 20 Şubat – 5 Mart arasına denk gelir. Cemre toprağa düştükten sonra kış mevsiminin tamamen sona erdiği kabul edilir. Fakat Mart ve Nisan aylarında bazı ‘sayılı günler’ vardır ki, bağ ve bahçeyle uğraşanların korkulu rüyasıdır.
Mart Dokuzu
Halk takviminde ‘Mart Dokuzu’ 22 Mart’a denk gelir. Bu tarihte hava sıcaklıklarının eksi 20-25 derecelere kadar düştüğü görülmüştür. Don ve kar fırtınası ya da sulu kar yağışı yaşanabilir. ‘Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır’ sözünün kaynağı bu dönemdir. Yeni filizlenen bitkiler ve çiçek açan ağaçlar bu soğuklardan zarar görebilir.
Aprıl Beş
Mart’ın otuzu, Mart dokuzu ya da Dokuzun Dokuzu olarak adlandırılan günler 13–14 Nisan’a denk gelir. Bu dönemde hava genellikle soğuk ve yağışlı olur, kar yağışı da görülebilir. Halk arasında ‘Aprıl Beş’ olarak bilinen gün 18 Nisan’a rastlar. Eskilerin deyimiyle ‘Aprılın beşinde tohum ya elde olmalıdır ya da yerde’. Yani, önceden ekilmiş ve filizlenmiş tohumlar mutlaka soğuk alır. Aprılın Beşi’nin beşi de vardır! Bu da 21–26 Nisan tarihleri arasına denk gelir. Havalar ani şekilde soğur ve çiçekler zarar görebilir.
Eskilerin hesabı yine şaşmadı!
Nisan ayının başından bu yana sıcak ama kapalı seyreden hava, bugün Kayseri’de yerini kar yağışına bıraktı. Günümüz tarihi, halk takvimine göre Mart’ın otuzuna denk geliyor. Hava koşullarının 26 Nisan’a kadar bu şekilde devam etmesi bekleniyor.
Bahar 6 Mayıs’ta geliyor
Halk takvimine göre bahar, Hıdırellez’le birlikte 6 Mayıs’ta başlıyor. Yani bahar mevsimi resmi olarak bu tarihte kabul ediliyor.
İşte Mevsimsel Halk Takvimi:
Aralık
11–20 Aralık: Karakış – Kış başlangıcı (10 gün)
21 Aralık: Zemheri – Şiddetli kış (40 gün)
Şubat
1 Şubat: Zemheri'nin sonu – Arap deve karnına girer
2 Şubat: Debah – 12,5 gün (kar yağışı beklenir)
13 Şubat: Arap deve karnından çıkar – Yağış başlar
14 Şubat: Bella – 12,5 gün (yağmur, çamur)
20 Şubat: Havaya cemre düşer – Abası olan çoban donmaz
27 Şubat: Suya cemre düşer – Bahar yaklaşır
28 Şubat: Sadel Söğüt – 12 gün, ağaçlara su yürür
Mart
6 Mart: Toprağa cemre düşer – Baharın işareti
10 Mart: Ziddel Abaye – Abayı at, yabayı al
11–13 Mart: Ziddel – 3 gün, koca karı soğukları
14 Mart: Martin Biri, Rumi Yılbaşı – Bahar başlar
14–22 Mart: Martin İlk Dokuzu
21 Mart: Nevruz – Diriliş, yeni yıl başlangıcı
22 Mart–1 Nisan: Martin İkinci Dokuzu
1–10 Nisan: Martin Üçüncü Dokuzu
14 Nisan: Nisan’ın Biri – Nisan yağarı insan övünür
6 Mayıs: Hıdırellez – Dilek bayramı
Haziran
13 Haziran: Yeşil ekin kalmaz – Yolmalar başlarkayseri
14 Haziran: Ölger doğar – Geceleri sıcaklar başlar
15 Haziran: Yaz başlar – 13 Eylül’e kadar
Temmuz
1 Temmuz: Terazi doğar – Doğdu terazi, oldu denge
Ağustos
1 Ağustos: Kuyruk doğar – Hasat sonu
Eylül
13 Eylül: Güz başlangıcı – Yazın sonu
Aralık
10 Aralık: Zemheriye 10 gün var – Bol yağmur beklenir
