Kayseri'deki Son Kalesi, Sarız!
Kayseri'nin 140 km doğusunda, 1946 yılında ilçe konumuna gelen Sarız, kilimleriyle ün salmıştır. Geçmişte neredeyse her evde kilim dokunan Sarız'da, zamanla bu gelenek unutulmaya yüz tutmuştu. Ancak son yıllarda, Sarız Kadın Kooperatifi'nin çabalarıyla bu değerli miras yeniden canlandırılmaya çalışılıyor. Detaylar Kayseri Anadolu Haber'de…
Sekiz kadının bir araya gelerek kurduğu Sarız Kadın Kooperatifi, ilçede kilim dokumayı sürdüren az sayıdaki ustalarla geleceğe umutla bakıyor. Altı kadının dokuma işiyle, diğer ikisinin ise çeşitli işlerle uğraştığı kooperatif, özellikle kurumlardan gelen talepleri karşılamaya çalışıyor. Vali Gökmen Çiçek’in öncülüğünde kurulan kooperatif, Sarız kilimini yaşatmayı amaçlıyor.
Sarız Kiliminin Özellikleri
Sarız kilimlerinin en belirgin özellikleri, yün ipliklerin kök boya ile boyanması ve sarma tip (Istar) tezgâhın kullanılmasıdır. Bu kilimler, Sarız’a özgü motiflerle süslenir. Ancak, geleneksel renk, motif ve kalite özellikleri ekonomik kaygılar nedeniyle zamanla kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Piyasadaki taleplere uyum sağlamak amacıyla genç kuşaklar, geleneksel dokuma değerlerinden uzaklaşmış ya da bu değerleri yozlaştırmıştır.
Boyama Teknikleri ve Kullanılan Malzemeler
Sarız’daki dokumalarda kullanılan ipler, doğal ve sentetik boyalarla boyanmaktadır. Doğal boyamada, yörede bulunan bitkiler, soba isi, koyun tezeği külü gibi kaynaklar kullanılır. Bazı bitkiler direk yüne boya verirken, bazıları için ara madde (mordanlama) gereklidir. Bu işlem, yörede "seğleme" olarak adlandırılır ve genellikle şap kullanılır. Canlı renkler elde etmek için ise Kayseri’den toz boya satın alınır.
Motif ve Desen Özellikleri
Sarız dokumalarında kullanılan motifler arasında keklik izi, solucan, göz, pıtrak, yarım pıtrak, pampal (gelincik), elibelinde, koçboynuzu ve başak gibi desenler bulunur. Yörede çuval, heybe, oklavalık, iğlik, ita ve yastık gibi çeşitli dokumalar kilim ve cicim tekniğiyle dokunmuştur.
Geleneksel, Göçmen ve Ticari Dokumalar
Sarız yöresi dokumalarını üç sınıfa ayırmak mümkündür;
1. Geleneksel Sarız Dokumaları
2. Değişik illerden gelen ve Sarız’a yerleşen kişilerin dokumaları
3. Son yıllarda artan talep doğrultusunda ticari amaçla dokunan dokumalar
Sarız’ın bu zengin dokuma mirası, kooperatifin çabalarıyla yaşatılmaya devam ediyor. Geleneksel kilim dokumacılığı, geleceğe aktarılmak üzere yeniden canlandırılıyor. Kooperatifin bu çabaları, unutulmaya yüz tutmuş bir kültürel mirası korumak adına büyük önem taşıyor.
