Kayseri'den neler kaçırmışlar? - Okuyunca şok olacaksınız!
Tarihçi Halit Erkiletlioğlu yazdı. Kayseri'den kaçırılan önemli eserler neler? Ticaret şehir Kayseri'nin hangi eserleri, nereye götürüldü? Detaylar Kayseri Anadolu Haber'in bülteninde...
Tarih kokan şehir Kayseri, ticaretin de merkezi olarak bilinir. Kültepe Kaniş Karum höyüğünde 75 yıldır süren kazılarda çıkan eserlerin Kayseri’nin dışında Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri’ne kadar gittiği söyleniyor.
Tarihçi, Yazar Halit Erkiletlioğlu, Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin Şehir Dergisi’nde bu konu ile ilgili çok önemli bilgiler paylaştı.
Bilgileri ‘Kayseri’den Kaçırılan Önemli Eserler’ başlığı altında kamuoyu ile paylaşan Erkiletlioğlu, “1- Kültepe Eserleri ve Aşka Şipa Tableti: Yurtdışı ve Ankara Anadolu Medeniyetler Müzesi’nde. 2- Anisa Tableti: Berlin Müzesi’nde. 3- Zeus Heykelciği: Boston Müzesi’nde. 4- Commodus Madalyonu: Özel Koleksiyon ve 5- Septimius Severus Sikkesi: Özel Koleksiyon eserleri hakkında bilgi verdi.
Tarihçi, Yazar Halit Erkiletlioğlu’nun verdiği bilgilerin özeti şu şekilde:
Kültepe Pişmiş Toprak Tabletleri ve Aşka Şipa Tableti; 1893-1894 yıllarından itibaren Karahöyük köyünde yabancı ve yerli arkeologlar tarafından yapılan kazılarda çıkarılan obje ve tabletler, Kayseri tarihinin en eski ve ana belgeleridir. Sayıları 23.500 civarında olan bu çok değerli parçaların bir kısmı 1893 yılında ilk araştırmayı yapan Ernst Chantre’den itibaren birçok yabancı tarafından ya kazı yapılarak ya da köylülerden satın alınarak yurt dışına kaçırılmıştır, büyük bölümü de Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde teşhir edilmekte veya depoları doldurmaktadır.
Anisa Bronz Tableti – Helenistik Dönem (Berlın Museum) Anisa; Kayseri’ye 22 km uzaklıktaki Kültepe-Karahöyük mevkiinde bulunan eski bir Kapadokya kentiydi. MÖ 19. yüzyıla ait Asur metinlerinde bahsedilen Hitit kenti Kaniş’in Helenistik dönemdeki adıdır. MÖ 3. yüzyıla ait bir şehir parasında adı geçen Anisa ismine dayanarak bu tabletin de Helenistik döneme ait olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca Kültepe-Karahöyük’te keşfedilen, çevre kabartma dekorla çevrelenmiş bu bronz levha üzerine Grekçe oyulmuş ενΑνίσoις (eşitsiz) yazısı da bu bilgiyi kanıtlamaktadır.
Boston Art Museum’a Kaçırılan, Elinde Erciyes Bulunan Tanrı Zeus Heykeli; (Roma İmparatorluğu Dönemi) Kayseri’de bulunup bir defineci tarafından önce İstanbul’da bir eski eser kaçakçısına satılan ve ondan da Amerika’ya satılan bu muhteşem eser, şu anda Boston Art Museum’da sergilenmektedir. Eserdeki piramit de Erciyes (Argaios) Dağı’nı temsil etmektedir. Roma Dönemi’ne ait bu nadir heykelin de uluslararası hukukî yollarla muhakkak ana yurdu olan Kayseri’ye dönmesi sağlanmalıdır.
Commodus, MS 177-192. Madalyon, AE, 60x9 mm, 206 gr. Roma. Yüzünde: Commodus’un çıplak üstü, elinde üzerinde Nike olan bir küre, altta ise Jüpiter’in atribüsü olan yıldırım şeklinde ok bulunmaktadır. Kayseri’de bir temel kazısında bulunduğu söylenen bu nadir madalyon, ikinci yüzyılda Roma toprağı olan Kayseri ve Erciyes’in dinî inanç sistemindeki özel yerini belirtmektedir. 2000 yılında yurt dışına kaçırılmış ve 2019 yılında yapılan bir açık artırma sonucunda astronomik bir meblağa bir koleksiyonere satılmıştır. Bu nadir parça da muhakkak Kayseri Müzesine kazandırılmalıdır.
Septimius Severus Sikkesi; Roma İmparatoru Septimius Severus’un (MS 193-211) Kayseri darphanesinde bastırılan nadir gümüş sikkesi Kayseri tarihi bakımından önem taşımaktadır. Zira bu sikkenin arka yüzünde dört katlı bir tapınak görülmektedir. Septimius Severus’un başka bir sikkesinde de bu tapınağı Erciyes’in zirvesinde ya bir bulut halkası içinde ya da çatılı olarak görmekteyiz. Kadim Kayseri’de 1830 yıl önceki bir tapınağın mimarisini gösteren bu önemli Roma sikkesinin de kimlerde olduğu tespit edilip Kayseri’ye kazandırılması gerekir.
Öte yandan, geçtiğimiz aylarda Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı Memduh Büyükkılıç, Türkiye’de ve dünyada kendisinden söz ettiren kayadan oyma Kültepe Müzesi’ni hayata geçireceklerini, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile anlaştıklarını 25 bin civarında çıkan eserin diğer ülkelerden de talep edilerek bu müzede sergileneceğini ifade etmişti.
