Kayseri Depreme Böyle Hazırlanıyor

Erciyes Üniversitesi Melikgazi Belediyesi Deprem Araştırma Laboratuvarı'nda geliştirilen bilyeli sistem izolatörün ilk üretimi yapıldı.

Yaklaşık üç yıl önce, İnşaat Mühendisi ve Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fatih Altun ve beraberindeki öğretim üyeleri tarafından depreme daha dayanıklı konutlar üretmek için bilyeli sistem izolatör üretimi çalışmalarına başlatılmıştı. 

İzolatör üretimi için AR-GE çalışmalarını tamamlayan yetkililer, başarılı sonuçların ardından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve AFAD tarafından istenen tüm testleri ve deneyleri de tamamladıktan sonra bilyeli izolatör sistemi için ÜR-GE aşamasına geçti.

‘Deneylerden Tam Not Aldık’

Yaşanan acı tecrübelerden sonra binaların daha sağlam olması gerekliliğinin görüldüğünü belirten Altun, izolatörün tüm deneylerden başarıyla geçtiğini vurgulayarak, ‘‘Yaklaşık 1200-1400 ton eksenel kuvvete (Bir cıvataya tork uygulanır ve sıkılırsa, cıvatanın ekseni çekilir ve bir gerilme kuvveti oluşur. Bu çekme kuvveti eksenel kuvvet olarak adlandırılır) kadar yükleme yapmak suretiyle deneylerimizi yaptık. Yani belki 150-200 deney tekrarı yapmışızdır. Peki, bu 1200 ton neye karşılık geliyor? Bu, aslında çok rahat bir şekilde 8-10 katlı bir binanın eksenel kuvvet seviyesini yakalayan bir değerdir. Zaten binaların çok yüksek olmaması gerekiyor. Yani böyle 12-13 katlıdan sonraki binalarda izolatör kullanımı doğru olmuyor. Çünkü bu sefer yapının devrilme riskleri söz konusu olacaktır. Ancak söylediğim orta katlı yapılar, örneğin kamu binaları, hastaneler ve konutlar sıralanabilir.’ dedi.

‘Amacımız Ülkemize Katkı Sağlamak ’

Ülkemize katkı sağlamak için bu çalışmaları gerçekleştirdiklerini belirten Prof. Dr. Fatih Altun, İstanbul’daki bir firmanın bu konuyla ilgilendiğini, firmanın da bedelsiz şekilde sistemin araştırma ve geliştirme çalışmalarına destek olduklarını dile getirdi. 

‘Yüzde Yüz Yerli Bir Sistem’

Altun, sistemin tamamen yerli olduğunu ve bu çalışmaları ülkeye bir katkı sağlamak amacıyla gerçekleştirdiklerini anlatarak, ‘Bu prototip seviyesinde de üretildi. Bunun özelliği bilyeli bir sistem olması. Yay katsayıları burada önemlidir. Yani sizin izolatörden talep deplasman değerine (yatay yer değiştirme) göre bu yayların bir sertliği vardır. Ona bağlı olarak binalarımızda sönümleme yapabilmektedir. Deprem anında bile depremi yaşamamış gibi oluyorsunuz. Biz bu izolatörü ürettikten sonra kurumlarımıza sunduk. Kurumlarımızın bizden talebi prototip deneylerinin yapılmasıydı. Üretilen prototip, firma yetkilisi tarafından götürüldüğü Eskişehir Teknik Üniversitesindeki sismik izolatörlerin deneylerinin yapıldığı laboratuvarda yeterlilik ve uygunluk belgesini aldı. Bu aslında yüzde 100 yerli olarak üretilmiş sistem. Tamamıyla imkânlarımızla kendi yerel malzemelerimizle üretilen bir sistem.’ açıklamalarında bulundu.

İzolatör sistemlerinin binalara göre değişiklik göstereceğini belirten Altun, ‘Muhtemel bir 6-7 büyüklüğündeki depremde hangi binada kullanıldığında ne kadarlık bir enerji sönümlemesi gerçekleştireceğini, ne kadarlık bir talep deplasmanı ortaya koyacağını, çeşitlerini ve tiplerini ortaya koyduk. Tabii bu tipler isteğe göre değiştirilebilir. İşte 3 katlı binadaki sütun ile 8 katlı binadaki sütun izolatör boyutları birbirinden farklılık arz etmektedir’ dedi.

'Deprem Etkisinin Bina Tarafından Yutulmasını Sağlıyoruz'

Altun, sismik izolatörlerin Türkiye'de yaygınlaşacağını düşündüğünü, yerli ve milli izolatörün ülke ekonomisine de ciddi katkı sağlayacağını belirtti.

Geliştirdikleri izolatörlerin bilyeli sisteme sahip olduğunu yineleyen Altun, ‘Deprem anında binaların yatay yönde talep deplasmanı vardır. Bizim geliştirdiğimiz bu bilyeli izolatör sistemi, tamamıyla binanın talep ettiği deplasman kadar harekete izin vermektedir ve belirli bir deplasmandan sonra da özel bir mekanizmayla sönümleme gerçekleştiriyor. Yani deprem etkisinin bina tarafından yutulmasını sağlıyoruz.’ diye konuştu.