Kayserililerin Zarafeti Görenleri Şaşırtıyor

Kayseri’nin tarihi dokusunu yaşatan önemli yapılardan biri olan Tennuri Sokağı'ndaki Şeyh İbrahim Tennuri  tarihi çeşmesi, günümüzde de aktif olarak kullanılmaktadır. Hemen her gün önünden geçilen çeşme, H.1323 / M. 1905 yılında onarılmış ve Belediye tarafından yapılan yol genişletme çalışmaları sırasında 5 metre kuzeye taşınmıştır. 

Çeşmede bulunan ve görenleri şaşırtan detayı anlatmadan önce biraz çeşme hakkındaki ayrıntılara değinelim. 

Mimari Özellikleri 

Dikkat edenlerin gözlerini kamaştıran inceliklerle dolu çeşme, tek kemerli ve bağımsız olarak inşa edilmiştir. 4.28 metre yüksekliğinde, 3.75 metre genişliğinde ve 1.74 metre derinliğindeki prizmatik dikdörtgen yapıya sahiptir. 0.95 metre derinliğindeki çeşme nişinin üzeri yuvarlak kemerle örtülüdür. Kemer, yekpare taşlardan yapılmış ayaklar üzerinde profilli başlıklara oturtulmuştur. 

Nişin köşelerine 0.40x0.40 metre ölçülerinde betondan sekiler ile ortasında 0.15 metre yüksekliğinde beton seki eklenmiştir. Çeşme nişi içerisinde bulunan iki adet ayna taşı, mezar taşlarını andıran bir şekilde düzenlenmiş olup, bu taşların ortasında muslukların bağlandığı delikler bulunmaktadır. Ayna taşlarının üzerinde bulunan kitabe yuvası, boş olsa da, niş içerisinde iki satırlık kitabe yer almaktadır. 

Süsleme ve Detayları 

Çeşmenin başlıklarından başlayan profilli kenar silmeleri, her iki yönde saçak kısmının ortasında bulunan kuş köşküne kadar devam etmektedir. Üç katlı, on sekiz odalı ve kubbeciklerle örtülmüş kuş köşkü, öne doğru çıkıntı yapmaktadır. Alt kısmında püsküller bulunan bu köşk, çeşmeye estetik bir hava katmaktadır. 

Dikdörtgen alınlığın üst köşelerinde taş kabaralar yer alırken, çevresi dilimli olarak biçimlendirilmiştir. Çeşmenin üzeri, yağmur ve kar sularının kolayca akması için batı yönde düz, doğuya doğru ise meyilli olarak tasarlanmıştır. Arka yüzünde saçak kısmını hareketlendiren silmeler ve dekoratif konsol dizisi dikkat çekmektedir. 

Malzeme ve Teknik 

Çeşmenin ön cephesi düzgün kesme taş, kitabe ve ayna taşları mermer, arka cephesi ise kaba yonu ve devşirme malzemeden yapılmıştır. Çeşme kemerinin köşelerinde yer alan taş kabaralar ve kuş köşkleri, yapıya plastik bir hava kazandırmaktadır. Ayna taşlarının farklı düzenlenmesi ise çeşmeye özgün bir görünüm katmıştır. 

Çeşmede Nesih Yazı 

Çeşme nişi içerisindeki kitabe nesih yazı ile yazılmış olup, şöyle demektedir;

'Himmeti merdan olup ihyasına bu çeşmenin  
Bezl-i malinde ehali itmedi taksir hiç  
Hüsniya tarihin ab-ı şarab it atasın iste  
Avn-i Hakk’la aynı Tennuri’de ab-ı zemzem iç.' 

Kuş köşkünün altındaki tamir kitabesinde ise 'Maşallah sene 1323' (M. 1905) yazılıdır. 

Şeyh İbrahim Tennuri’ye ait Divan'da 1482 yılında inşa edilen bir çeşmeden bahsedilmektedir. Çeşme XVIII. yüzyıldan itibaren XIX ve XX. yüzyıllarda onarımlar görmüş, ilk yapıldığı dönemdeki özgünlüğünü büyük ölçüde kaybetmiştir. Ancak bugünkü haliyle, XVIII. yüzyıl sonları ve XIX. yüzyıl başlarında yapılan çeşmelerin özelliklerini taşımakta ve Kayseri'deki bu dönem çeşmeleriyle benzerlik göstermektedir. 

Cumhuriyet Mahallesi'ndeki bu tarihi çeşme, hem mahalle sakinleri hem de ziyaretçiler için önemli bir su kaynağı olmayı sürdürmekte ve Kayseri’nin zengin kültürel mirasının bir parçası olarak varlığını korumaktadır. 

Nadir Görülen O Ayrıntı 

Özellikle çeşmede bulunan kuş yuvaları nadir görülen bir detaydır. Bu detay ise bizlere o dönemin insanlarının ve sanatkarlarının sadece insanlara değil yaşayan tüm canlılara saygı duyduklarını gösteriyor.