O öyle söylenmez! – İşte gerçekler…
Günlük hayatımızda sıkça kullandığımız deyimlerin ve atasözlerinin birçoğunun aslında yanlış söylendiğini biliyor muydunuz? Geçmişten günümüze aktarılırken anlam kaymalarına uğrayan bazı atasözleri, yanlış halleriyle aklımıza ve dilimize yerleşmiş durumda. Halk arasında doğru bildiğimiz yanlışlar ve bu ifadelerin asıl doğruları haberimizin ayrıntılarında...
1. Elinin Körü Değil – Ölünün Kuru
Yanlış: ‘Elinin körü.’ Doğru: ‘Ölünün kuru.’
Anlamı: ‘Kur’ eski Türkçede mezar ya da gömüt anlamına gelir. Burada ölümün kaçınılmazlığını, her şeyin bir sonunun olduğunu vurgular.
2. Ana Gibi Yar, Bağdat Gibi Diyar Olmaz Değil – Ane Gibi Yar, Bağdat Gibi Diyar Olmaz
Yanlış: ‘Ana gibi yar, Bağdat gibi diyar olmaz.’ Doğru: ‘Ane gibi yar, Bağdat gibi diyar olmaz.’
Açıklama: Burada ‘ane’ Bağdat yakınlarında bir uçurumu ifade eder. ‘Yar’ ise uçurum anlamında kullanılır. Yani bu deyim aslında sevgiliyi bir uçuruma benzetir.
3. Güzele Bakmak Sevaptır Değil – Güzel Bakmak Sevaptır
Yanlış: ‘Güzele bakmak sevaptır.’ Doğru: ‘Güzel bakmak sevaptır.’
Anlamı: Buradaki güzellik fiziksel güzellik değil, bakış açısının güzel olmasıdır. İnsanlara güzel bakmanın sevap olduğunu ifade eder.
4. Göz Var Nizam Var Değil – Göz Var İzan Var
Yanlış: ‘Göz var nizam var.’ Doğru: ‘Göz var izan var.’
Açıklama: ‘İzan’, anlayış, kavrama yeteneği demektir. Görünüşe dayanarak mantıklı bir yaklaşımı ifade eder.
5. Aptala Malum Olurmuş Değil – Abdala Malum Olurmuş
Yanlış: ‘Aptala malum olurmuş.’ Doğru: ‘Abdala malum olurmuş.’
Açıklama: ‘Abdal’ gezgin derviş anlamına gelir. Dervişlerin sezgisel bilgiye sahip olduklarına inanılır; deyim de bu sezgisel farkındalığı anlatır.
6. Kısa Kes Aydın Havası Olsun Değil – Kısa Kes Aydın Abası Olsun
Yanlış: ‘Kısa kes aydın havası olsun.’ Doğru: ‘Kısa kes aydın abası olsun.’
Anlamı: ‘Aydın abası’, Ege Bölgesi’nde efelerin giydiği kısa ceket tarzı bir kıyafeti ifade eder. Bu deyim, sözü kısa ve net tutmayı önerir.
7. Su Uyur Düşman Uyumaz Değil – Sü Uyur Düşman Uyumaz
Yanlış: ‘Su uyur düşman uyumaz.’ Doğru: ‘Sü uyur düşman uyumaz.’
Açıklama: ‘Sü’, eski Türkçede ‘asker’ anlamına gelir. Yani asker uyusa bile düşman her daim tetiktedir.
Kültürel mirasa sahip çıkmak için doğru kullanıma dikkat!
Dil, kültürel bir mirastır ve onu koruyup gelecek nesillere doğru şekilde aktarmak büyük önem taşır. Deyim ve atasözlerini de kültürel mirasın en özel parçalarındandır. Bu yüzden gerçek anlamlarını öğrenmek ve onları doğru kullanmak, hem dilimizin güzelliklerini fark etmemizi sağlar hem de kültürel mirasımıza sahip çıkmamıza katkı sağlar.
