O sektör büyük sıkıntıda – Köşeye sıkıştı!

Ayakkabı sektörü son yıllarda istihdam kaybı yaşayan sektör oldu. Yıllık 500 milyon çifte yakın üretim kapasitesi bulunan Türkiye’de artan maliyetler nedeniyle sektör can çekişiyor. Sektör yetkilileri ise yüksek vergilerin ana sanayiyi zorladığını belirterek talepleri sıralıyor.

Ekonomim’de Yener Karadeniz’in haberine göre, sektör yetkilileri Avrupa’nın en büyük üretim kapasitesine sahip 6 milyar dolarlık sektörün acil önlem alınmazsa oyun dışı kalabileceği belirtiliyor.

Geçen yılın başından beri neredeyse 100 bin istihdam kaybı yaşayan sektör, geçtiğimiz yıl dış ticarette açık verdi. Bu yılın ilk dört ayında ise geçen yılın tamamı kadar açık oluştu.

Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, ''Şirketler bir bir kapanıyor. Esenyurt’ta bin 200 çalışanı olan tesis kapandı. Avrupa’nın en büyük üretim kapasitesine sahip 6 milyar dolarlık sektör, acil önlem alınmazsa oyun dışı kalabilir. Ekonomi yönetiminin makro politikalarını destekliyoruz ancak sektör bazında çalışma yapılmazsa ayakkabı sanayisinin ayakta kalması çok zor'' ifadelerini kullandı.

Sektörün ihracatı geçen yıl yüzde 3,2 gerileyerek 1 milyar 268 milyon dolar oldu. 2022’de 962 milyon dolar olan ayakkabı ithalatı ise geçen yıl 1,4 milyar doları aştı, bu yıl ilk çeyrekte ise 460 milyon dolara yükseldi. İlk dört aylık ihracat ise yüzde 29,3 geriledi. Böylece ilk dört ayda 120 milyon dolar olarak hesaplanan açık, 2023’ün tamamına yaklaştı. Sektörün kapasite kullanım oranı da yüzde 62,9 ile en düşük değer olarak ölçüldü.

Asgari ücretli çalışanın maliyetinin 920 dolara ulaştığını ifade eden İçten, ''Ortalama çalışan maliyeti bin doları geçiyor. Oysa Çin, Vietnam gibi ülkelerde bu tutar 100- 250 dolar arasında. Deri ayakkabıda Portekiz ile aynı fiyattayız.'' dedi. 

Bu koşullarda rekabetin mümkün olmadığını vurgulayan İçten, ithalatta markalara Fas ve Endonezya’daki gibi belli oranlarda yerli üretim şartı getirilmesini önerdi.

İçten, Türkiye’de üretilmemesine rağmen yüzde 100-150 ithalat vergisi uygulanan ayakkabı yan sanayi ürünlerine de dikkat çekerek, ''Yan sanayimiz tabii ki korunsun. Ama başka teşvikler de verilebilir. Yüksek vergiler ana sanayiyi çok zorluyor.'' ifadesini kullandı.