Özbekler: 'İşletmelerin yüzde 99.8'i KOBİ'

Gerçekleşen söyleşide, KOBİ’lerin Türkiye ve diğer ülkelerde ekonominin büyük bir bölümünü teşkil ettiğini söyleyen KOSGEB İl Müdürü Özbekler, “Türkiye’deki işletmelerin yaklaşık yüzde 99.8’i KOBİ. Yani sayı olarak KOBİ olmayan işletme çok az. Dolayısıyla bir ülkenin ekonomisi için büyük önem arz ediyor” dedi.

KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTEKİ İŞLETMELER (KOBİ) NEDİR, ÖLÇÜLERİ NELERDİR?

KOBİ; 250’nin altında çalışanı olan ve yıllık net satış hasılatı yada mali bilanço toplamı 40 milyon Lira’nın altında olan işletmelerdir. Türkiye’deki işletmelerin yaklaşık yüzde 99.8’i KOBİ. Yani sayı olarak KOBİ olmayan işletme çok az. Durum böyle olunca istihdama, ihracata, ekonomiye katkıları yüzde 60, yüzde 70 mertebelerinde KOBİ’lerin. Böyle olunca KOBİ’leri desteklemek için de bir kurum gerekiyor. KOSGEB’de KOBİ’lerin desteklenmesi için kurulmuştur. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu. Bağlı değil ilgili. Bizim bilgi icra kurumumuz var.  Ve bu kurumun başkanı da Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işıktır. İlgili kurum oluşumuz oradandır. Bizim de KOBİ’ler yönelik destek programlarımız var. Bu destek programlarımızla birlikte KOBİ’lerin rekabet güçlerini arttırmak, işte ihracat seviyelerini, uluslararası olma seviyelerini arttırmaya yönelik destek programları var.

KOBİLERİN ÖNEMİ, YERİ NEDİR?

Türkiye ve dünyada işletmelerin çoğu KOBİ. Türkiye’de işletmelerin işte yüzde 99.8’i KOBİ’dir. Çünkü verdiğimiz rakamlara bakarsak 250’nin altında çalışanı olan, 40 milyon Lira’nın altında geliri olan şöyle bir çarşıda, sokakta karşılaştığımız işletmelerin hemen hemen hepsi KOBİ olan ticari işletmeler. KOBİ’lerin de önemi bu kadar büyük sayıda, oran olarak da büyük olunca büyük önem taşıyor. Bu noktada KOBİ’lerin rekabet güçlerinin arttırılması gerekiyor. Onların ihtiyaç duyduğu noktalarda destek olunması gerekiyor. Bu da ekonomiyi canlandıracak önemli bir dinamik, önemli ayaklardan birisidir. O şekilde olunca KOSGEB’de KOBİ’lere destek vermek için kurulmuş. Buna benzer kurumlar diğer ülkelerde de var. 

KAYSERİ’DE KAÇ TANE KOBİ BULUNUYOR?

Kayseri’de yaklaşık olarak 50 bin civarında KOBİ bulunuyor. Son TÜİK verilerine göre 49 bin 915 işletme var. 49 bin 845 tanesi KOBİ statüsünde. Kayseri içerisinde hizmet sektöründe oldukça çok KOBİ var ama imalat sektörüne bakarsak bu sektör içerisinde özellikle mobilya, tekstil, makine  ve çelik kapı alanlarında yoğunlaşmaktadır. Hizmet sektöründe de ciddi anlamda bir KOBİ bulunmaktadır. Bunların büyük bölümü de ticaret ağırlıklı olarak faaliyet göstermektedir.

KOSGEB’İN KOBİ’LERE NE GİBİ HİZMETLERİ BULUNUYOR, NE GİBİ DESTEKLERİ VE TEŞVİKLERİ SUNUYOR?

KOSGEB’in farklı farklı destek programları var. Birinci olarak genel destek programı var. Adı üstünde genel olarak bütün işletmelerin yararlanabileceği, içerisinde de küçük destek paketleri yer alıyor. Bunlar biraz daha prosedür olarak biraz daha sade, tek sayfalık veya basit bir sayfalık eki ile birlikte başvuru yapılabilecek şekilde dizayn edilmiş. Mesela nedir; nitelikli eleman istihdam desteğimiz var bizim. Firmalar 4 yıllık üniversite mezunu istihdam ederse biz bu arkadaşın net maaşına yüzde 50 oranında destek sağlıyoruz KOSGEB olarak ve burada da destek üst limitimiz 20 bin Lira. Buna oldukça fazla talep var. Ayrıca firmalar yurt içi fuarlarda ürün sergilerlerse eğer buradaki fuar masraflarına yüzde 50 oranında destek sağlıyoruz. Bu da yine Kayseri’de oldukça rağbet gören bir destek türü çünkü Kayseri bir mobilya kenti, ayrıca çelik kapı firması da oldukça fazla ve başvuru yapılıyor. Tanıtım desteğimiz var, işletmeler katalog yaptırdıkları takdirde yine bu masraflarını yüzde 50 düzeyinde destekliyoruz. Biz sanayi ve ticaret faaliyetlerini destekliyoruz. Şimdi ben bakanlıklar üzerinden ifade edeceğim kimlere destek verip veremeyeceğimizi. Mesela bir avukata biz destek vermiyoruz. Çünkü o Adalet Bakanlığı kapsamında. Yine aynı şekilde öğretmenleri desteklemiyoruz Milli Eğitim Bakanlığı, mali müşavir ile muhasebecileri desteklemiyoruz Maliye Bakanlığı, yine aynı şekilde doktorları desteklemiyoruz Sağlık Bakanlığı’na bağlı diye. Ama eczaneler, ilk bakışta Sağlık Bakanlığı’na bağlı gibi düşünülebilir ama o işin ticaretini yapıyordur. Sanayi ve ticaret faaliyetine girebilir. Nitekim eczaneler de destek kapsamımızda bulunmaktadır. Bu açıdan bakıldığında da çok büyük hedef kitlemiz var. Çünkü işletmelerin çoğu sanayi ve ticaret faaliyeti ile uğraşıyor diyebiliriz. Genel destek programından bahsediyorduk, yine işletmeler yari mamül, ham madde veya ürünlerine test analiz yaptırdıklarında TÜRKAK’tan akredite laboratuarlara test analiz yaptırdıklarında yine bizden yüzde 50 oranında destek alabiliyorlar. İşletmeler İSO 9000 veya benzeri bir kalite belgesi, sistem belgesi almak istedikleri taktirde buna da yüzde 50 oranında destek salıyoruz. Buna benzer genel destek programı içerisinde desteklerimiz var. Enerji verimliliği konusunda yine desteğimiz var. Firmalar verimlilik arttırıcı proje veya enerji verimliliği konusunda etüt raporu yaptırırlarsa yine yüzde 50 düzeyinde desteklerimiz var. Tasarım konusu yine önümüzdeki günlerde eğileceğimiz bir destek. Firmalar tasarım hizmeti aldıkları takdirde ve bu endüstriyel tasarım belgesi alımı ile sonuçlandığı taktirde de tasarım masraflarına yüzde 50 düzeyinde destek var. Bununla ilgili Organize Sanayi bölge Müdürlüğü’ne bağlı olan tasarım merkezi var. Biz Kayseri olarak bir mobilya kenti olduğumuz için tasarım konusunda da ilerlemesine destek olmak istiyoruz KOSGEB olarak. Önümüzdeki günlerde mobilya işletmelerinin alacakları tasarım hizmetlerini de desteklemek, bu tasarım hizmeti alma alanını canlandırmak istiyoruz. Diğer bir destek paketi ise ‘işbirliği-güçbirliği destek paketi’. Burada da 5 işletme bir araya gelip yeni bir yatırım yaptığı taktirde, bu ortak imalat olabilir, aynı zamanda ortak tedarikçi olabilir, ortak bir laboratuar olabilir, ortak bir pazarlama olabilir. Bu durumda 1 milyon Lira’ya kadar destek veriyoruz bunun 300 bin Lirası hibe olmak üzere. Ayrıca orta ileri teknoloji, ve ileri teknoloji diye bir liste yayınlandı. Bu konuda 3 işletme bir araya gelerek ortak bir yatırım yaptıkları taktirde de 1 buçuk milyon Lira destek var ve yine 300 bin Lira’sı hibe şeklinde. Bir diğer destek programımız ise ‘AR-GE inovasyon endüstriyel uygulama’. Burada da üniversiteler ile yapmış olduğumuz işbirlikleri, protokoller var. Üniversitelerle ortak çalışmalar yapıyoruz burada. İşletmelerin AR-GE, inovasyon projeleri varsa bu projeleri alarak üniversitelerle ortak bir çatı altında bir kurul oluşturarak eğer bu projeler eğer fizibıl bir proje ise bunları destekliyoruz. Burda da destek oranımız yüzde 75. 450 bin Lira’ya kadar makine teçhizat, yazılım, hammadde anlamında destek sağlıyoruz 150 bin Lirası hibe olmak üzere. 150 bin Lira’ya kadar personel desteğimiz var. Ancak işletmelerin alacakları makine teçhizat yerli malı olursa artı 15 puan avantajı var destek oranı yüzde 90’a çıkıyor. İşletmeler bu destek paketi içerisinde, AR-GE programı süresince oluşturdukları prototipi başarı ile tamamlarlarsa, bunun seri imalata yönelik satılması, ihraç edilmesi, pazara sunulması anlamında endüstriyel uygulama desteğimiz var. Burada da işletmelere seri imalata yönelik makine teçhizat sağlıyoruz. 650 bin Lira’ya kadar makine teçhizat desteğimiz var 150 bin Lira’sı hibe olmak üzere ve 150 bin Lira’ya kadar da personel desteğimiz var. Yine destek oranı yüzde 75. Yerli malı kullanım belgesi varsa ekstra yüzde 15 destek daha verilerek yüzde 90’a çıkıyor.  Şu ana kadar da bununla ilgili Kayseri’de yapılmış oldukça başarılı çalışmalar var. Hatta KOSGEB’in yaklaşık 3 yıldır uyguladığı bir program var. Belirli destek kademelerinde destek alarak ilerleme kaydetmiş firmalar, yaptıkları ilerlemelere göre değerlendirilerek Türkiye genelinde 40 firma finalist olarak gösteriliyor, Ankara’ya davet ediliyor. Burada sayın başbakanımızın da katıldığı programlarla plaket programı düzenlendi. Bu sene de 2014 yılı kategorisinde bir firma finale aday gösterildi. 16 aralıkta ödül töreni olacak. Bu firmamız Türkiye genelinde ilk 5’e girdi ve 1. olma ihtimali de var firmamızın. Bir diğer destek programımız ‘tematik destek programı’ meslek kuruluşu bir diğer adıyla. KOBİ’ler direkt olarak değil, ticaret odası, sanayi odası gibi meslek kuruluşlarına veriliyor. Yine faaliyetler yüzde 50 düzeyinde destekleniyor. Bir başka destek programı ‘KOBİ proje destek programı’. Bu programda KOBİ’ler, işletmeler KOSGEB tarafından çağrıya çıkılan alanlarda mesela kurumsallaşma ve markalaşma gibi alanlarda proje üretenler yine yüzde 50’ye varan destekler alabiliyorlar. Bir diğer destek programı da ‘girişimcilik desteği’. Birçok kurum da girişimcilik konusunda programlar düzenliyor ancak bunun başlatıcısı KOSGEB’dir. KOSGEB yeni bir iş kurmak amacıyla kişilere girişimcilik kursu veriyor. 70 saatlik bir eğitim alan kişiler sertifika aldıktan sonra  iş kurduğu sürece KOSGEB’in desteklediği sektörlerde 30 bin Lira’ya kadar hibe, 70 bin Lira’ya kadar da faizsiz kredi veriliyor kriterleri sağladıkları sürece. Erkek girişimcilere destek oranımız yüzde 60, kadın girişimcilere ise yüzde 80’dir. Kayseri’de talep yoğun bu konuda. Bugüne kadar 125 civarında girişimciliği destekledik. Bu konu ekonomi, istihdam ve üretime sağladığı katkılar nedeniyle önemlidir. Bir diğer destek programımız da ‘gelişen işletmeler piyasası destek programı’. Burada da firmalar sermaye piyasalarına entegre olmak istedikleri takdirde yüzde 75 oranında ve 100 bin Lira’ya kadar desteğimiz var. Bir işletme aynı anda bu programların en fazla üçünden faydalanabilir.

KAYSERİ’DE KAÇ FİRMA KOSGEB DESTEK PROGRAMLARINDAN FAYDALANDI?

Kayseri’de bu yıl için genel destek programından yararlanan 600’ün üzerinde işletme var. Girişimcilik desteğinde 125’ten fazla desteğimiz oldu. Yine 20 civarında AR-GE firması var Kayseri’deki desteklerden yararlanan. Kayseri’de bugüne kadar KOSGEB desteklerinden 4 bin işletme faydalandı. Yani KOSGEB olarak şu ana kadar 4 bin civarında işletmeye dokunduk.

KAYSERİ’DE KOBİLERE VERİLEN DESTEKLER VE KOBİLERİN FAALİYETİ NOKTASINDA KOBİLER TÜRKİYE ÖLÇEĞİNDE NE DURUMDA?

 Kayseri KOBİ sayı sıralamasında 19’uncu sırada. Ancak destekler bazında bakıldığında işletme sayısı olarak 6’ıncı, 7’nci ve 8’inci sıralarda bulunuyor. Yani değişken bir durumu var zamanla. Yine AR-GE açısından bakıldığında 6,7, ve 8’inci sırada. Yani Kayseri desteklerden faydalanan işletme sıralamalarında ilk 10’da yerini alıyor. Bu noktada KOSGEB’in ve KOSGEB’den faydalanma noktasında aktif olunduğu söylenebilir. İstihdama katkı noktasında ise desteklerin düzeyi ile aynı doğrultuda düşünebiliriz. Yani Kayseri yine istihdam konusunda 6,7 ve 8’inci sırada bulunuyor.

SON OLARAK DÜNYADA KOBİLERE OLAN BAKIŞ NASILDIR, ÖNEMSENMEKTE Mİ?

Hemen hemen bütün ülkeler KOBİ’lere yönelik çalışmalar yapıyor. Mesela AB’de KOBİ’lere yönelik eylem planı düzenlendi. İşte küçük işletmeler yasası çıkarıldı. Bunun içerisinde ‘önce küçük olanı düşün’ diyerek küçük işletmeler destekleniyor. Yani her ülkede KOBİ’ler ekonomilerin büyük bir bölümünü oluşturuyor. Böyle olunca da KOBİ’lerin yeri ayrı bir önem oluşturuyor. Bazı ülkelerde KOBİ statüleri daha farklı olabilir ama bütün ülkelerde KOBİ’ler önemli bir yer teşkil ediyor. Türkiye bu konuda büyük bir ilerleme kaydetmiş durumda. Gelişmekte olan ülkeler bize gelip KOSGEB faaliyetlerini görüyorlar. Bazı işbirliği protokolleri gerçekleştiriliyor. KOSGEB bu noktada büyük bir tecrübe ve bilgi birikimine sahip bir kurum haline geldi. RÖPORTAJ: KAAN AKBAŞ